Category Archives: ગાયકો

માંડવાની જૂઈ – જીતુભાઇ મહેતા

ગુજરાતી સુગમસંગીતના ‘Vintage Era’ નું આ ગીત.. સૌપ્રથમ પારૂલબેનની ફરમાઇશને કારણે મળ્યુ, અને લગભગ અઢી વર્ષથી ટહુકો પર ટહુકે છે..! વાચકો ઘણું બીરદાવ્યું આ ગીત, પણ જેમણે મૂળ ગીત સાંભળ્યું હશે, એમને માટે આટલા વર્ષો પછી મળેલું આ ગીત સોનું તો ખરું, પણ ૨૨ કેરેટનું, ૨૪નું કેરેટનું નહી.

અને મારા જેવા ઘણા જેમણે મૂળગીત પહેલા નો’તુ સાંભળ્યું, એમને પણ આ નવું રેકોર્ડિંગ સાંભળ્યા પછી એકાદ વાર તો ઇચ્છા થઇ જ હશે એને મૂળ ગાયકોના સ્વરમાં સાંભળવાની..!

તો આજે.. ટહુકો.કોમ proudly presents માંડવાની જૂઇ.. મૂળ ગાયકોના સ્વરમાં… (૧૯૬૨માં મુંબઇના કોઇક સંમેલનમાં થયેલી રજુઆતનું રેકોર્ડિંગ).

મૂળ ગાયકો : પુરુષોત્તમ ઉપાધ્યાય, રાસબિહારી દેસાઈ, પિનાકીન મહેતા

.

—————————-

Posted on February 21, 2007.

આજની આ પોસ્ટ ધવલભાઇ તરફથી 🙂
કવિ : જીતુભાઇ મહેતા
આ સ્વરાંકનમાં સ્વર : પુરુષોત્તમ ઉપાધ્યાય, આશિત દેસાઈ, પાર્થિવ ગોહિલ

.

અમથી અમથી મૂઈ ! ઓલ્યા માંડવાની જૂઈ !

કંપી કંપીને એ જીવન જીવી ગઈ
ઝંખી ઝંખીને એ તરસી રે ગઈ
ધૂપછાંવની ગોરી તોયે ધૂપથી ડરી ગઈ

એની કાયામાં સુવાસ, જોબન શમાણાનો ઝંકાર
સનમ ક્ષણની બની ગઈ અને અમથી ખરી ગઈ !

કે આવ્યો ઊડીને પવન, જૂઈનું જોયું રે કફન
ચૂમી લીધું રે ચરણ, જૂઈનું કીધું એ હરણ
એને ઝાકળમાં નવડાવી, એને ઘૂળમાં પોઢાડી
સૂરજ આગમાં સળગાવી, એની માનીતી જૂઈ !

ગુજરાતી સુગમ સંગીતના દરિયાના મોતી જેવું આ ગીત એક વાચક, પારુલની ફરમાઈશને લીધે સાંભળવામાં આવ્યું. ગીત શોધવામાં થોડી મહેનત કરી અને છેવટે આ ગીત શ્રી મેહુલભાઇ નાયક પાસેથી મળ્યું.
જૂઈના રૂપકથી એમાં એક કન્યાના અઘૂરા રહી ગયેલા અરમાનની વાત છે. જૂઈ અમથી અમથી મૂઈ એવી વાતથી શરૂ થતું ગીત જૂઈના અકાળે કરમાઈ ગયેલા જીવનની વાત કરે છે. જૂઈનુ જીવન એટલે એક લાંબી તરસ. તડકામાં ઊછરેલી છતાં એ જીવનના તડકા – દુ:ખો – થી ડરી ગઈ એવી વાત નાજુકાઈથી આવે છે. એનો હાથ પકડનાર તો છેવટ સુધી આવ્યો જ નહીં. એના સનમની રાહમાં ને રાહમાં એ એક ક્ષણમાં ખરી ગઈ. જૂઈને જેની રાહ હતી એ પવન છેવટે આવ્યો, પણ જૂઈના મૃત્યુ બાદ જ. જૂઈને રોજ રમાડતો પવન, જેની રાહમાં જૂઈ ખરી ગઈ ગઈ, એ જૂઈના મોતનો મલાજો રાખે છે. એને ઝાકળમાં નવડાવી, ધૂળમાં પોઢાવી એના અગ્નિસંસ્કાર કરે છે. પોતાની માનીતી જૂઈને એ અગ્નિદેવતાને અંકે સોંપે છે.અધૂરા રહી ગયેલા પ્રેમનું આ ગીત સ્વરના ઉતારચડાવથી વધારે અર્થસભર બન્યું છે. એક વાર સાંભળ્યા પછી આ ગીત મનમાં લાંબા સમય સુધી વિષાદની લાગણી છોડી જાય છે.

બાઇ હું તો કટકે ને કટકે કપાઉં – સુરેન ઠક્કર ‘મેહુલ’

આજે ફરી એક કૃષ્ણગીત… ના.. ખરેખર તો મીરાકાવ્ય..! આ ગીતનું સંગીત શરૂ થાય એના પરથી જ જાણે સ્વરકાર દક્ષેશ ધ્રુવના હસ્તાક્ષર દેખાઇ આવે છે..!

(બાઇ હું તો…. Photo: DollsofIndia.com)

* * * * * * *

સ્વર : નિશા ઉપાધ્યાય
સંગીત : દક્ષેશ ધ્રુવ

.

બાઇ હું તો કટકે ને કટકે કપાઉં,
મોરારીના મનમાં કેમે ના સમાઉં.

દેહ્યુંમાં જાગી દુજા ભવની બળતરા
લખ રે ચોર્યાશી ફેરા નથી મારે ફરવા
બાઇ હું તો નમતું જોખું ને ના તોળાવું
મોરારીના મનમાં કેમે ના સમાઉં.

બાઇ મીરા કહે મારા ઘટમાં ગોઝારો
ઘુમ્યો રે વંઠે મારા મનનો મુંઝારો

બાઇ હું તો ઘણું રે લખું ને ના વંચાવું
મોરારીના મનમાં કેમે ના સમાઉં.

પહેલા વરસાદનો છાંટો – અનિલ જોષી

આ ગીત આમ તો વર્ષાગીત કરતા વધુ પ્રેમગીત છે.. ગીતની નાયિકાને માણસને બદલે મીઠાની ગાંગડી થવું છે, કે જેથી પિયુજીના પ્રેમના છાંટે એ ઓગળી જાય..

(હું પાટો બંધાવા હાલી રે…. Photo: DollsofIndia.com)

* * * * * * *

સ્વર : હેમા દેસાઇ
સંગીત : ઉદય મઝુમદાર

.

પહેલા વરસાદનો છાંટો મુને વાગીયો હું
પાટો બંધાવા હાલી રે….
વેંત વેંત લોહી કાંઈ ઊંચું થીયું ને
જીવને ચઢી ગઈ ખાલી રે…

સાસ ને સસુરજી અબઘડી આવશે
કાશીની પૂરી કરી જાત
રોજીંદા ઘરકામે ખલેલ પહોંચાડે મુને
આંબલીની હેઠે પડ્યાં કાતરા રે….

પિયુજી છપરાને બદલે જો આભ હોત
બંધાતી હોત હું યે વાદળી રે…
માણસ કરતાં જો હોત મીઠાંની ગાંગડી
છાંટો વાગ્યો ને જાત ઓગળી રે…

પહેલા વરસાદનો છાંટો મુને વાગીયો હું
પાટો બંધાવા હાલી રે….

સુરત નહિ સ્વીકારે હાર -ગૌરાંગ ઠાકર

સુરતમાં બારમી જુને એક સગીર વિદ્યાર્થીની પર ધોળે દહાડે ચાલુ ગાડીમાં ત્રણ-ત્રણ નરાધમો દ્વારા એના સહાધ્યાયીની હાજરીમાં અમાનવીય બળાત્કાર થયો અને નરમાનુષોએ એની વિડીયો ક્લિપિંગ્સ પણ ઉતારી… રૂંવાડા ઊભા કરી દે અને લોહી ઊકળી ઊઠે એવા શહેરની અસ્મિતા પર સરિયામ થયેલા જનોઈવઢ ઘાની કોઈને કળ વળી નથી અને વળી શકે એમ પણ નથી.

અંતરમાં ઉઠેલા એવા જ એક આક્રોશમાંથી જન્મ થયો છે આ ગીતનો.  કેટલીયે દીકરીઓ અને એમના ઘરવાળાઓએ બદનામીના ડરથી આ નરાધમો સામે નમતું જોખીને એમની પાશવીવૃત્તિઓને અજાણ્યે પોષ્યે રાખી હતી.  આવા રાક્ષસો બીજી કોઈ દીકરી સાથે ફરી આવું ન કરી શકે એ ખાતર અને પોતાને થયેલા અન્યાયની સામે હરગીઝ માથું ન ઝુકાવી પોતાની બદનામીની જરાયે ચિંતા કર્યા વગર એ અપરાધીઓને આકરામાં આકરી શિક્ષા થાય એ માટે ન્યાય માંગવા આગળ આવેલી આપણી એ નીડર દીકરીને માટે “શૂરવીર” સિવાય બીજો કયો શબ્દ વાપરી શકાય????  આજે ફાધર્સ ડે છે.. અને આમ તો કાયમ ફાધર્સ ડે પર અહીં દરેક પપ્પા માટે મુકાયેલું કોઈ મજાનું ગીત મૂકીને માણીએ છીએ… પરંતુ આજનું આ ગીત માત્ર એક જ પપ્પા અને એમનાં કાળજાનાં ટુકડાં સમી એ વ્હાલી નીડર દીકરીને સ્નેહાર્પણ… દુનિયાની બધી દીકરીઓ, દીકરીનાં પપ્પાઓ અને એમનાં કુટુંબીજનોને આવી જ રીતે અન્યાય સામે લડવાની પ્રભુ શક્તિ આપે, એ જ પ્રાર્થના સહ…

સંગીત, સ્વરાંકન: શૌનક પંડ્યા
સ્વર: શૌનક પંડ્યા, સત્યેન જગીવાલા

જાગો..જાગો..જાગો…
સુરત નહિ સ્વીકારે હાર
જુલ્મીની પાડે સવાર

સીધેસીધો વાર થયો
હૈયે અત્યાચાર થયો
દીકરીનાં આંસુ ચોધાર
સુરત નહિ સ્વીકારે હાર……

સુરતના આતમ પર ઘા ..?
જનમાનસની આ હત્યા..?
પ્રશ્ન ઊભો છે સૌને દ્વાર
સુરત નહિ સ્વીકારે હાર…

નરાધમોને શિક્ષા થાય,
માસૂમ બાળા માંગે ન્યાય,
ફાંસી દઈ દો ચોકબજાર
સુરત નહિ સ્વીકારે હાર….

દાદાગીરી દૂર કરો,
શાસન થોડું ક્રુર કરો
અબળા નારીનાં ચિત્કાર
સુરત નહિ સ્વીકારે હાર…

-ગૌરાંગ ઠાકર

અમે ગીત ગગનનાં ગાશું – ઉમાશંકર જોષી

આજનું આ ગીત ખાસ ટહુકો માટે, અને ટહુકોના ટહુકારનો પડઘો ઝીલીને ગીત ગાતા અને સૂર રેલાવતા દરેક ગુજરાતીને…!

સ્વર: સાધના સરગમ

સંગીત : ??

અમે ગીત ગગનનાં ગાશું રે,
અમે ગીત મગનમાં ગાશું,
કલ-કલ પૂજન સુણી પૂછશો તમે,
અરે છે આ શું?
અમે ગીત ગગનનાં ગાશું રે..

સૂર્ય ચંદ્ર ને દીયો ઓલવી,
ઠારો નવલખ તારા,
હથેળી આડી રાખી રોકો,
વરસંતી જલધારા,
અમે સૂર સરિતમાં ન્હાશું રે..

પંખી માત્રને મુનિવ્રત આપો,
ચૂપ કરી દો ઝરણા,
પૂરો બેડીમાં હૃદય હૃદય પર,
નરતંતા પ્રભુ ચરણા,
પૂર મૂકી મોકળાં ગાશું રે..

બાળક હાલરડા માગે ને,
યૌવન રસભર પ્યાલા,
પ્રૌઢ ભજન ભણકાર ચહે,
આપે કોઈ મતવાલા,
અમે દિલ દિલ ને કંઈ પાશું રે..

– ઉમાશંકર જોષી

મોરબીની વાણિયણ

ગઇકાલે ટહુકોની ત્રીજી વર્ષગાંઠ પર મુકુલભાઇએ સ્પેશિયલ ગીત લખીને મને અને સૌને એક અમુલ્ય ભેટ આપી છે.. મુકુલભાઇ, આભાર કહીને આ ભાર ઓછો નહીં કરું! હું એ માટે હંમેશા આપની ઋણી રહીશ.! અને શુભેચ્છા પાઠવનાર દરેક મિત્રોનો પણ ખૂબ ખૂબ આભાર..!

આજે સાંભળીએ હેમુ ગઢવી અને દીના ગાંધર્વના સ્વરમાં આ ખૂબ જાણીતુ લોકગીત.

એવોયે વખત હશે, જ્યારે વાણિયા જેવી પોચી જાત અને તેમાંયે એક અબળા, પોતાના ઉપર કુદ્રષ્ટિ કરનાર રાજાને પણ કાળજે કારી ઘા પડે તેવો માર્મિક જવાબ આપીને ભોંઠો પાડતી. જીવાજી ઠાકોરે રોજ રોજ લાલચો દીધી. વાણિયાણીએ ખામોશ પકડી. પણ આખરે તો એણે રાજાની રાણીઓની, રાજ્યની અને મસ્તકની જ હરરાજી બોલાવી,ત્યારે ઠાકોર ઘોડાં પાવા જવાનું ભૂલી ગયા.- ‘રઢિયાળી રાત’ -સંપાદક-ઝવેરચંદ મેઘાણી

સ્વર : હેમુ ગઢવી, દીના ગાંધર્વ

કૂવા કાંઠે ઠીકરી,કાંઇ ઘસી ઊજળી થાય,
મોરબીની વાણિયણ મછુ પાણી જાય;
આગળ રે જીવોજી ઠાકોર,
વાંહે રે મોરબીનો રાજા,
ઘોડાં પાવાં જાય.

કર્ય રે, વાણિયાણી, તારા બેડલાનાં મૂલ;
જાવા દ્યો,જીવાજી ઠાકોર,
જાવા દ્યો, મોરબીના રાજા,
નથી કરવાં મૂલ;
મારા બેડ્લામાં તારા હાથીડા બે ડૂલ.—મોરબી0

કર્ય રે, વાણિયાણી, તારી ઇંઢોણીનાં મૂલ;
જાવા દ્યો,જીવાજી ઠાકોર,
જાવા દ્યો,મોરબીના રાજા
નથી કરવાં મૂલ;
મારી ઇંઢોણીમાં તારાં ઘોડલાં બે ડૂલ.—મોરબી0

કર્ય રે, વાણિયાણી, તારા વાટકાનાં મૂલ;
જાવા દ્યો, જીવાજી ઠાકોર,
જાવા દ્યો, મોરબીના રાજા,
નથી કરવાં મૂલ;
મારા રે વાટકામાં તારું રાજ થાશે ડૂલ.—મોરબી0

કર્ય રે, વાણિયાણી, તારી પાનિયુંનાં મૂલ;
જાવા દ્યો, જીવાજી ઠાકોર,
જાવા દ્યો, મોરબીના રાજા,
નથી કરવાં મૂલ;
મારી પાનિયુંમાં તારી રાણિયું બે ડૂલ.—મોરબી0

કર્ય રે , વાણિયાણી , તારા અંબોડાનાં મૂલ,
જાવા દ્યો, જીવાજી ઠાકોર,
જાવા દ્યો, મોરબીના રાજા,
નથી કરવાં મૂલ;
મારા અંબોડામાં તારું માથું થાશે ડૂલ.—મોરબી0

(આભાર :મા ગુર્જરીના ચરણે….)

જીવન અંજલી થાજો – કરસનદાસ માણેક

ગુજરાતી શાળામાં ભણેલા દરેકને આ સ્તુતિ થોડે -ઘણે અંશે તો યાદ જ હશે… ચલો, જો ભુલાઇ ગઇ હોય તો હું આજે યાદ કરાવી દઉં..!  અને એ પણ ત્રણ અલગ-અલગ સ્વર-સંગીત સાથે..!! અને શાળાજીવન યાદ કરાવતી આ રચના સૌપ્રથમ સાંભળીએ બાળકોના સ્વરમાં….

.

સ્વર : મહાલક્ષ્મી અવરાણી

.

સ્વર : નિશા ઉપાધ્યાય, ગૌરવ ધ્રુવ
સંગીત : કૌમુદી મુન્શી

.

જીવન અંજલી થાજો !
મારું જીવન અંજલિ થાજો !

ભૂખ્યાં કાજે ભોજન બનજો, તરસ્યાંનું જળ થાજો;
દીનદુ:ખિયાંનાં આંસુ લો’તાં અંતર કદી ન ધરાજો !
મારું જીવન અંજલિ થાજો !

સતની કાંટાળી કેડી પર પુષ્પ બની પથરાજો,
ઝેર જગતનાં જીરવી જીરવી અમૃત ઉરનાં પાજો !
મારું જીવન અંજલિ થાજો !

વણથાક્યા ચરણો મારા નિત તારી સમીપે ધાજો;
હૈયાના પ્રત્યેક સ્પન્દને તારું નામ રટાજો !
મારું જીવન અંજલિ થાજો !

વમળોની વચ્ચે નૈયા મુજ હાલકડોલક થાજો;
શ્રદ્ધા કેરો દીપક મારો નવ કદીયે ઓલવાજો !
મારું જીવન અંજલિ થાજો !

સાત સૂરોના સરનામે… – અંકિત ત્રિવેદી

અંકિત ત્રિવેદીએ આ ગીત ખાસ ટહુકો માટે લખ્યું હોય એવું નથી લાગતું? યાદ અને સપનાની વચ્ચે ટહુકો થઈને જામ્યાં…. બરાબર ને? ૨૦૦૬ના ‘ગુજરાત સમાચાર – સમન્વય’ કાર્યક્રમમાં આ ગીતની રજૂઆત થઇ હતી, એટલે આમ જોવા જાવ તો ટહુકો ત્યારે અસ્તિત્વમાં જ નો’તો..! પણ ગીત એવું મઝાનું છે, અને પાર્થિવે જે પ્રેમથી ગીત પીરસ્યું છે આપણને.. મને તો ટહુકો જ યાદ આવે ને…!! 🙂

સ્વર : પાર્થિવ ગોહિલ
સંગીત : ગૌરાંગ વ્યાસ

.

સાત સૂરોનાં સરનામે અમે તમને મળવા આવ્યાં,
સૂર શબદનાં સથવારે બે વાત મઝાની લાવ્યાં.

તમને કહું છું કે ખિસ્સામાંથી સાંજ મઝાની કાઢો,
ગમતા જણની, ગમતી ક્ષણની વાત મઝાની માંડો,
યાદ અને સપનાની વચ્ચે ટહુકો થઈને જામ્યાં,
સૂર શબદનાં સથવારે બે વાત મઝાની લાવ્યાં,
સાત સૂરોનાં..

ગીત ગઝલમાં ગગન ઉમેરી ઊડવાનું છે મન,
સાથ તમારો મળે સૂરીલો, રસભર છે જીવન,
રોમ-રોમમાં જે અજવાળે એ દિવડાં પ્રગટાવ્યાં,
સૂર શબદનાં સથવારે બે વાત મઝાની લાવ્યાં,
સાત સૂરોનાં..

સાત સૂરોનાં સરનામે અમે તમને મળવા આવ્યાં,
સૂર શબદનાં સથવારે બે વાત મઝાની લાવ્યાં.

સજના – પ્રજ્ઞા વશી

આજે કવિયત્રી પ્રજ્ઞા વશીના નવા આલ્બમ ‘સાતત્ય’નું વિમોચન છે. પ્રજ્ઞા વશીની કલમના સોનામાં ભળેલી મેહુલ સુરતીના સંગીતની સુગંધ..! તમે સુરતમાં હોવ તો આ કાર્યક્રમમાં ઉપસ્થિત રહેવાનું ખાસ આમંત્રણ છે..! મેહુલ અને એની ટીમ આપને આ આબ્લમના ગીતો ઉપરાંત ઘણું બધું પીરસશે એની ખાત્રી હું આપું છું 🙂 .. તમારા સમ.. આ સુરત છે.. એવા કેટલાય મેહુલ-સ્પેશિયલ ગીતો માણવાનો આ સુંદર મોકો જરાય ચુકવા જેવો નથી..!!

(Click on the image to read the invitation)
* * * * * * *

અને સુરત બહાર વસતા બધા મિત્રો માટે સાતત્યની એક ઝલક આ રહી….

સ્વર : દ્રવિતા ચોક્સી , પાર્થિવ ગોહિલ
સંગીત : મેહુલ સૂરતી

.

ધીરે ધીરે ધીરે ધીરે વાય પવન જો
ધીમે ધીમે ધીમે ધીમે ગાય ગગન જો

તું જો નહીં આવે સજના
સૂનું સૂનું લાગે સજના

ભીતરમાં છલકાતી લાગણીઓને સથવારે હું
પતિંગીયાની પાંખો પહેરી ફૂલો પર મંડરાવું
સૂર્યકિરણને સેંથે પૂરી મેઘધનું આકારું
દરિયાની લ્હેરો ઉપર હું નામ લખી લઉં તારું
હું તડપતી રેત બનું ને તું ભીનું આકાશ થાને

તું જો નહીં આવે સજના
સૂનું સૂનું લાગે સજના

સાજ નથી સરગમ નથી પણ તુજ સંગે મારે ગાવું
ભીના ભીના શમણાં લઇને તારે દ્વારે આવું
રીમઝીમ હેલી થઇને હું તુજ મનમંદિર સજાવું
વરસાદી ફોરાંના ફૂલો તુજ પર હું વરસાવું
ચાલને હું તું છોડી એક બીજામાં ભળીએ

તું જો નહીં આવે સજના
સૂનું સૂનું લાગે સજના

ધીરે ધીરે ધીરે ધીરે વાય પવન જો
ધીમે ધીમે ધીમે ધીમે ગાય ગગન જો

————————–
અરે હા, સાસત્યની બીજી એક ગઝલ -સાંભળો પાર્થિવના સ્વરમાં ગાગર પર..

(સહેજ પણ સહેલું નથી) -પ્રજ્ઞા વશી

————————–

PRAGNA DIPAK VASHI

Pragna Vashi is a well known poetess, columnist and educator. She has soulfully explored her own spirituality, often in poignant, deeply personal poetry. She was born in a small village Bharthana near Surat, Gujarat in 1957. She has received Bachelor and Master Degrees in Gujarati language as well she has done her Masters in Education. She has been rendering her service as a teacher in T&TV High School, Surat for last two decades. She always proved to be dazzling student as well as well-liked educator. She began writing poetry at the age of 16. Pragna Vashi has published four poetry collections by now. Two of them are Gazal Sangrah : SPANDANVAN and AAKASHE AKSHAR, one collection named “SWAS SAJAVI BETHA contains miscellaneous kind of poetry which include Geet, A-chandas, Haiku etc, and the forth collection called “ PICNIC PARVA” which is magic box for children as it includes wonderful poems of children.

Continue reading →

તમારું સ્મરણ, સાંજ, ડૂમો અગાસી…. – જયેશ ભટ્ટ

સ્વર : મનન ભટ્ટ
કવિ : જયેશ ભટ્ટ
સ્વરકાર : મોહંમદ દેખૈયા

(તમારું સ્મરણ, સાંજ…. Photo by: Vivek Tailor)

* * * * *

.

તમારું સ્મરણ, સાંજ, ડૂમો અગાસી;
ભળે તળ-અતળમાં કણસ ને ઉદાસી.

કદી નાચી મથુરા કદી નાચી કાશી;
પીડા મારી થઈ ગઈ અરે! દેવદાસી.

હવાનું ઉપસ્થિત ન હોવું નદીમાં;
અને હાથ મારા નિરંતર ખલાસી.

રહો છો અલગ આપ ભીતર લગોલગ;
ત્વચાને ઉતરડી કરી છે તલાસી.

ન હું પી શક્યો કે હતી પ્યાસ ઘેરી;
ફરી પાછી રહી ગઈ મનમીન પ્યાસી.

થયું મારું મન સ્હેજ ભીનું કે તત્ક્ષણ-
થયાં વાદળો, વીજળી પણ પ્રકાશી.