ધીમું ધીમું રે કોઈ જંતર વાગે
ને વિના વેણ કોઈ સંભળાય ગાણું
મધરાતે મન એના સૂરમાં પરોવ્યું
એને સાંભળી રોકાઈ ગયું વ્હાણું
જરા હળવેઃ કે ચાંદનીના ફોરાં વાગે
આભથી પનોતાં કોઈ પગલાં પડે ને
પછી ધરતીનું હૈયું મ્હેક મ્હેક
ભીનાં તરણાંનું બીન સાંભળું ત્યાં
અજવાળું પાથરે છે મોરલાની ગ્હેક
હજી કળીઓ સૂતી’તી, હવે ફૂલો જાગે
ગુજરાતી સુગમ સંગીતની આ અજરા-અમર કૃતિ..! આ ફક્ત એક ભક્તિ રચના નથી – અવિનાશભાઇના શબ્દો અને સંગીતમઢી આ રચના સુગમ-સંગીતના મોટાભાગના પ્રોગ્રામમાં અચૂક ગવાય છે..! વર્ષોથી સાંભળતા આવીએ છીએ.. તો યે આ રચનામાં એવો તો જાદૂ છે કે જેટલીવાર સાંભળીએ એટલીવાર ડોલાવી જાય છે..! મંત્રમુગ્ધ કરી જાય છે..! આમ તો આ રચના હેમા દેસાઇના સૂરીલા સ્વરમાં અહીં ૪ વર્ષથી ટહૂકે છે – પણ આજે ફરી એકવાર આશા ભોંસલે ના મધમીઠા સ્વરમાં એ માણવાનો મોકો આપી દઉં..!
મંદિર સર્જાયુ ને ઘંટારવ ગાજ્યો
નભનો ચંદરવો મા એ આંખ્યુમાં આંજ્યો
દીવો થાવા મંદિરનો ચાંદો આવી પૂગ્યો
કંકુ ખર્યું ને સુરજ ઉગ્યો…
માડી તારુ કંકુ ખર્યું ને સુરજ ઊગ્યો.
માવડી ની કોટમા તારાના મોતી
જનની ની આંખ્યું માં પૂનમની જ્યોતિ
છડી રે પુકારી મા ની મોરલો ટ્હુક્યો
કંકુ ખર્યું ને સુરજ ઉગ્યો…
માડી તારુ કંકુ ખર્યું ને સુરજ ઊગ્યો.
નોરતાં ના રથનાં ઘૂઘરા રે બોલ્યા
અજવાળી રાતે મા એ અમરત ઢોળ્યાં
ગગન નો ગરબો મા ના ચરણોમાં ઝૂક્યો
કંકુ ખર્યું ને સુરજ ઉગ્યો…
માડી તારુ કંકુ ખર્યું ને સુરજ ઊગ્યો.
આજે કવિ શ્રી ડો. દિનેશ શાહના ૭૫મા (75th) જન્મદિવસે – એમને જન્મદિવસની ખૂબ ખૂબ શુભેચ્છાઓ સાથે સાંભળીએ એમનું આ મઝાનું ગીત..! Happy Birthday Dinesh Uncle! Wishing you great time ahead!
ગીતની શરૂઆત થોડું કુતુહલ કરાવે એવી છે. પહેલી પંક્તિ સાંભળીને એવો વિચાર આવે કે રેતી પરનું આ ગીત કવિ ક્યાં લઇ જશે? અને આગળ ગીત સાંભળો, તો કવિની પહોંચને સલામ કરવાનું મન થઇ આવે – કાચશીશીથી લઇ ને સિલિકોન ચીપમાં રહેલી રેતી – અને જીવનમાં વણાઇ ગયેલી રેતી (જે આપણે મોટેભાગે નજરઅંદાજ કરતા હોઇએ છીએ) એ કવિ બખુબી આપણી સામે લઇ આવે છે.
અને હા, ગયા વર્ષે દિનેશઅંકલના જન્મદિવસે જે ગીત મૂક્યું હતું – એ બળદગાડા વાળું ગીત યાદ છે? એ ગીત સાથે જે pop quiz મૂકી’તી – એના જવાબમાં આવેલી comments વાંચવાની ખૂબ જ મઝા આવી’તી! (એના જવાબ હજુ પણ ત્યાં આપી શકો છો!)
તો આજે બીજી pop quiz .. રેતી સાથેનો બીજો કોઇ સંબંધ યાદ હોય કે ન હોય, પણ રેતીના મહેલ નાનપણમાં ઘણાએ બનાવ્યા હશે, એના કોઇ સ્મરણો અમારી સાથે વહેંચશો? ચલો, શરૂઆત હું જ કરું! અમે અતુલ સુવિધા કોલોનીમાં રહેતા, ત્યારે ઘરની સામે જ મોટ્ટું મેદાન. પહેલો વરસાદ પડે ત્યારે એ મેદાનમાં મન ભરીને નાહવાનું! અને મોટેભાગે જે રેતીના મહેલ દરિયા કિનારે બનાવાતા, એવા રેતીના મહેલ પહેલા વરસાદથી ભીની થયેલી માટી – રેતી માંથી બનાવતા..!!
અણગમતું આયખું લઈ લ્યોને, નાથ !
મને મનગમતી સાંજ એક આપો :
કે ક્યારનો મૃગજળમાં ઝૂરતો તરાપો…
ખરી પડ્યાં પાંદડાંને હાથમાં લઈને
મેં આંખોમાં રોપ્યું એક ઝાડ :
પંખીનાં લાડ કદી નીરખ્યાં નથી
કે નથી સાંભળ્યો મેં નભમાં ઉઘાડ.
થીજેલાં જળમાં આ સૂતેલી માછલીને
અર્જુનનો મત્સ્યવેધ આપો.
મને આપો એક સાંજ, મને આપો એક રાત
મને આપો એક એવો આશ્લેષ –
ફરફરવા લાગે આ સાતસાત જન્મોના
તાણીને બાંધેલા કેશ !
મારાથી સાવ મને અળગી કરીને નાથ,
કાયમની કેદ મને આપો !
લયસ્તરો પર કવિ મિત્ર વિવેકે કરાવેલો આ ગીતનો આસ્વાદ….(આભાર – લયસ્તરો.કોમ)
રમેશ પારેખ ફક્ત ગીતકાર તરીકે યાદ કરાશે એમ કહેવામાં એમની ગઝલો આડે આવે છે.કેટલાંક છંદદોષને બાદ કરીએ તો ભાષા-વૈવિધ્ય, અંદાજે-બયાં, મૌસિકી અને શેરિયતથી છલકાતી એમની ગઝલો સદાને માટે આપણી ભાષામાં મોખરાના સ્થાને વિરાજમાન રહેશે. ર.પા.ની ઘણી વિખ્યાત પણ હજી સુધી ઈન્ટરનેટ પર ઉપલબ્ધ નથી એવી એક ગઝલ અહીં રજૂ કરીએ છીએ. ગઝલના બધા જ શેર ઉત્તમ છે પણ ચોથો શેર આખી ગઝલનો કદાચ સૌથી સરળ છતાં સૌથી ઉત્તમ ! અને મક્તો જુઓ: શબ્દોને આશીર્વાદ તો ર.પા. જ આપી શકે ને! વાજીકરણ શબ્દને કાફિયા તરીકે વાપરવાની છાતી તો અમરેલીના નાથ વિના કોની કને હોય!
(ક્લૈબ્ય=નપુંસકતા, વાજીકરણ= વીર્યવર્ધક ઔષધપ્રયોગ)
આજે નવરાત્રીના પહેલા દિવસે આપ સૌને ખૂબ ખૂબ શુભેચ્છાઓ સાથે – માણીએ આ ખૂબ જ જાણીતો ગરબો..
