આટલા વર્ષોમાં ટહુકો તરફથી શું મળ્યું એનો હિસાબ કરવો મુશ્કેલ છે.. પણ હા, ટહુકો તરફથી મને સૌથી મોટી Gift જે મળી છે – એ છે કેટલાક અતિશય વ્હાલા મિત્રો. કેટલાક જેમની સાથે દરરોજ વાત થાય છે, તો કેટલાક એવા જેમની સાથે કદાચ વર્ષે એક વાર.. આજે એ સૌ ને એક નાનકડી વાત કહેવી છેઃ
एहसान मेरे दिल पे तुम्हारा है दोस्तो
ये दिल तुम्हारे प्यार का मारा है दोस्तो
અને આજે તમારી સાથે વહેંચવું છે ટહુકોનું એકદમ પોતીકું એવું સ્વરાંકન – કવિ મિત્ર વિવેક ટેલરના શબ્દો, અને સ્વરકાર મિત્ર મેહુલ સુરતીનું સ્વરાંકન…
સ્વર : અમન લેખડિયા
સંગીત : મેહુલ સુરતી
.
અડધી રમત થી ઊઠવાની છૂટ છે તને,
તારી શરત થી જીતવાની છૂટ છે તને.
વાતો જો થઈ શકે તો દિલે બોજ ના રહે,
સીવેલાં હોઠ લઈ જવાની છૂટ છે તને.
ખાલી જગા સમાન આ જીવન હવે થયું,
પૂરી શકે એ પૂરવાની છૂટ છે તને.
મરજી થી તારી ગઈ છે તું, મનફાવે ત્યારે, યાર!
ખૂલ્લાં છે દ્વાર, આવવાની છૂટ છે તને.
નિશ્ચય છે મારો, હું તને પામું આ જન્મ માં,
ચોર્યાસી લાખ વેઠવાની છૂટ છે તને.
આ આંગળીનાં શ્વાસ માં થઈ શબ્દ ની હવા,
આશ્રિત ને પ્રાણ બક્ષવાની છૂટ છે તને.
ઠેક્યા મેં થોરિયા, ને ઠેકી મેં વાડ
ઠેક્યા તેં દીધેલા ઊંચેરા પ્હાડ,
ઠેકી મેં ઠોકર, ને ઠેકી મેં ઢીંક,
ઠેકી તેં દીધેલી ઊંડેરી બીક,
ઠેકી-ઠેકીને હવે પહોંચી છું ઠેઠ,
મારા હૈયાનાં ઝાડવાની હેઠ.
ઠેકયા મે થોરિયા ને ઠેકી મેં વાડ,
ઠેકયા તે દીધેલા ઊંચેરા પહાડ,
ઠેકી મેં ઠોકર ને ઠેકી મેં ઢીક,
ઠેકી તે દીધેલી ઉંડેરી બીક,
ઠેકી ઠેકી ને હવે પહોંચી છું ઠેઠ,
મારા હૈયાનાં ઝાડવાની હેઠ.
છોડ્યા મેં ઉંબરાં, ને છોડી મેં પાળ,
છોડી તે પાથરેલી આખી જંજાળ,
છોડ્યા મેં સરનામાં ને છોડ્યું મેં નામ,
છોડ્યું સીમાડાનું છેવટનું ગામ,
છોડી છોડી હવે પહોંચી છું ઠેઠ,
મારા હૈયાનાં ઝાડવાની હેઠ.
ઢોળ્યાં મેં ઢોળ્યાં તે દીધેલા ઘૂંટ,
હવે મારી ઝાંઝરી ને બોલવાની છૂટ,
ખીલેથી છૂટ્યા છે ઓરતાના ધણ,
વીરડાને ભાળે હવે મીઠાના રણ
રણના રસ્તે હું તો પહોંચી છું ઠેઠ,
મારા હૈયાનાં છાંયડાની હેઠ.
-સૌમ્ય જોશી
જ્યારથી ગુજરાતી ભાષા ની ફિલ્મ બનવાની શરૂ થઈ (1932થી) ત્યાર સુધીમાં કોઈપણ ગુજરાતી ફિલ્મને સુવર્ણ કમલ એટલે ભારત આખાં ની શ્રેષ્ઠ ફિલ્મનો પુરસ્કાર મળ્યો હોય તેવી ઘટના 2019ની ગુજરાતી ફીચર ફિલ્મ “હેલ્લારો” છે. આ ફિલ્મ ગુજરાતી ભાષાની સર્વપ્રથમ ફિલ્મ છે જેને આવું સન્માન રાષ્ટ્રીય સ્તરે મળ્યું હોય! ગુજરાતીઓ માટે આ આનંદ અને ગૌરવની રળિયામણી ઘડી છે !
ફિલ્મના ડાયરેક્ટર અભિષેક શાહ,સંગીતકાર મેહુલ સુરતી,ગીતકાર સૌમ્ય જોશી ત્રણ વર્ષથી આ ફિલ્મ ઉપર કામ કરી રહ્યા છે,ફિલ્મનું શૂટિંગ કચ્છમાં થયું છે.ફિલ્મના દરેક ગીતો એક અદભુત જાદુ રચે છે.ગીતોનો સ્વર ઐશ્વર્યા મજુમદાર ,આદિત્ય ગઢવી,ભૂમિ ત્રિવેદી,શ્રુતિ પાઠક,મુરાલાલ એ આપ્યો છે.આ ફિલ્મ દબાયેલી લાગણીને સંગીતમય રીતે બહાર કાઢવાની વાત રજુ કરે છે જેમાં કચ્છી મહિલાઓની અભિવ્યક્તિને સુંદર રીતે દર્શાવામાં આવી છે.
ભારતમાં આ ફિલ્મ આઠ નવેમ્બરે રિલીઝ થઇ રહી છે,તો એની સાથે આ પહેલું ગીત ટહુકો ઉપર મૂકતા ખુબ આનંદ અને ગર્વ અનુભવું છું.
ફિલ્મનું ટ્રેલર ;https://www.youtube.com/watch?v=qb8uOylK3R4
જેના હાથમાં રમે છે મારી મનની ઘૂઘરીઓ
જેના ઢોલથી ઝબૂકે મારા પગની વીજળીયો…..
એવો આવ્યો રે આવ્યો રે અસવાર રે …
હું એની ડમરીની ધૂળ બની જાઉં, એ તાલ દે ને હું તાલી દઉં
એણે મૂંગા ભૂંગામાં પાડી ધાડ રે..
એણે મીઠાના રણમાં વાવ્યું ઝાડ રે ..
એણે સપના રાંધ્યા હું બેઠી ખાઉં…
એવો આવ્યો રે આવ્યો રે અસવાર રે …
હું એની ડમરીની ધૂળ બની જાઉં, એ તાલ દે ને હું તાલી દઉં
એણે ચાલતી ન’તી હું તોય આંતરી ..
મારે છેતરાવું’તું એવી છેતરી ..
એણે પગલી પાડી હું કેડી થઉં ..
એવો આવ્યો રે આવ્યો રે અસવાર રે …
હું એની ડમરીની ધૂળ બની જાઉં, એ તાલ દે ને હું તાલી દઉં
– સૌમ્ય જોશી
૨૦ ઓક્ટોબર ૧૯૨૦ – કવિ શ્રી જયંત પાઠકનો જન્મદિવસ… એટલે કે ગઇકાલથી એમનું જન્મ શતાબ્દિ વર્ષ શરૂ થયું…. કવિ ની આ ખૂબ જ જાણીતી કવિતા – વગડાનો શ્વાસ – દ્વવિતા ચોક્સીના અવાજમાં અને મેહુલ સુરતીના સ્વરાંકન સાથે ટહુકો પર વર્ષોથી ગૂંજે છે – આજે આ જ ગીત – અમરભાઇના સ્વર – સ્વરાંકન સાથે માણીએ – અને કવિ શ્રી ને ફરી યાદ કરીએ….
સ્વર અને સ્વર-રચનાઃ અમર ભટ્ટ
.
——————
Posted on March 11, 2017
ટહુકો પર મુકાયેલી મોટાભાગની પોસ્ટની સાથે કોઇક એવુ ચિત્ર હોય છે, જે કુદરતે આપણને બક્ષેલા અફાટ સૌંદર્યની એક નાનકડી ઝલક બતાવી જાય… અને આપણી કવિતાઓ અને ગીતોમાં કવિઓએ પણ કુદરતના જુદા જુદા રંગોને આબાદ રીતે ઝીલ્યા છે..
તો ચાલો, ટહુકો પર થોડા દિવસ આ કુદરતી સૌંદર્યનો ઉત્સવ ઉજવીએ.
અને શરૂઆત કરીયે જયંત પાઠકના આ ગીતથી…
અરે ઉભા રહો… ગીત સાંભળતા પહેલા જરા કુદરતની વધુ નજીક પહોંચીયે…. કલ્પના કરો ડાંગ જિલ્લાના કોઇ પહાડ પરથી વહેતો એક નાનકડો ધોધ… વહેલી સવાર… એક આદિવાસી કન્યા ત્યાં બેઠી બેઠી કુદરતને ભરપૂર માણે છે… ત્યાં સંભળાય છે એને દૂરથી વહી આવતા કોઇની વાંસળીના સૂર….
ટહુકોને હજુ ગઇ કાલે ૧૦ વર્ષ થયા, અને ૬ મહિના પહેલા કવિ મિત્ર ડૉ. વિવેક ટેલરે પણ એમના સ્વરચિત કાવ્યોના બ્લોગ – http://vmtailor.com/ – ની દશાબ્દિ ઉજવી! ટહુકો શરૂ થયો એ પહેલાથી વિવેકનો અપ્રતિમ પ્રેમ સાથ અને સહકાર મળ્યા છે. ગુજરાતી કવિતા માટેનો એનો લગાવ, અને લયસ્તરો, ટહુકો અને શબ્દો છે શ્વાસ મારા માટેનો એનો ઉત્સાહ કદાચ સૌથી મહત્વનું બળ છે કે આ ત્રણે વેબસાઇટ આજે ફેસબુક – વોટ્સએપ અને બીજા બધા ‘સોશિયલ મિડિયા’ના મારા સામે પણ આજ સુધી ટકી રહી છે..
વિવેકે ‘શબ્દો છે શ્વાસ મારા’ ના દસ વર્ષ પર જે વાત કરી – એ અહીં અક્ષરસઃ ટાંકું છું –
દસ વર્ષ પહેલાં જ્યારે આ વેબસાઇટ શરૂ કરી ત્યારે એવું લાગતું હતું કે ગુજરાતી વેબસાઇટ્સ એ ગુજરાતી ભાષાનું નવું સરનામું છે. પ્રિન્ટ મિડિયાના વળતાં પાણી થશે અને ઓન-લાઇન સાહિત્ય ચોકોર છવાઈ જશે એમ લાગતું હતું. શરૂઆતમાં મારી આ કલ્પના ખરી પડતી પણ જણાઈ. શરૂ થયાના થોડા જ વર્ષોમાં ગુજરાતી વેબસાઇટ્સ ખાસ્સું કાઠું કાઢતી નજરે ચડી. સાઇટ્સમાં વૈવિધ્ય પણ દેખાયા. પણ છેલ્લા બે-ત્રણ વર્ષમાં પરિસ્થિતિમાં ફરી નવો વળાંક નજરે ચડી રહ્યો છે. વૉટ્સ-એપ અને ફેસબુકના આક્રમણ સામે વેબસાઇટ્સની લોકપ્રિયતામાં ખાસ્સો ઘટાડો થયેલો અનુભવાય છે. પણ તોય એ હકીકત નકારી શકાય એમ નથી કે ફેસબુક અને વૉટ્સ-એપ એ વહેતાં તરલ માધ્યમ છે જ્યારે વેબસાઇટ્સ ધ્રુવતારક સમી અવિચળ છે એટલે ઘટતી લોકપ્રિયતાના સામા વહેણમાં પણ તરતા રહેવાનું ચાલુ રાખ્યું છે.
-વિવેક મનહર ટેલર
તો સાથે વિવેક તરફથી મળેલો આ શુભેચ્છા સંદેશ… અને એના ગીત-ગઝલના આલ્બમ ‘અડધી રમતથી’ માં સ્વરબધ્ધ થયેલી એક મઝાની ગઝલ સાંભળીએ. અને વળી એનું સ્વરાંકન મેહુલ સુરતીએ કવ્વાલી જેવું એકદમ અલગ કર્યું છે, અને એમાં પાર્થિવ ગોહિલનો સ્વર મળે એટલે?
સ્વર – પાર્થિવ ગોહિલ
સ્વરાંકન – મેહુલ સુરતી
રાહ વર્તાતો નથી, શી વાત છે હમરાહમાં ?
ધીમેધીમે આવે છે મુજને યકિન અલ્લાહમાં.
સહેજ પણ ઉષ્મા કદી વર્તાય ના નિગાહમાં,
શબ્દનો ગરમાળો થઈ ખરતો રહું તુજ રાહમાં.
આપણી વચ્ચે આ દુનિયા વર્ષો થઈ પથરાઈ ગઈ,
શું ફરક પડશે કદી તારી ને મારી ચાહમાં ?
એક તારી યાદનો બોજો રહ્યો દિલમાં સદા,
એટલે ન ભાર વર્તાયો જીવનનિર્વાહમાં.
હાર-તોરા જે છે એ સૌ શ્વાસ માટે છે, શરીર !
મૂલ્ય તારું શૂન્ય છે, ભડ-ભડ બળે તું દાહમાં.
આશનો પડઘો બની પાછો મળ્યો દુઆનો શબ્દ,
શું હજી પણ જીવે છે કંઈ મારું તુજ દરગાહમાં ?
માર્ગ દુનિયાનો ત્યજીને મેં લીધો છે શબ્દનો,
નામ મુજ, અલ્લાહ ! ના આવે હવે ગુમરાહમાં.
વર્ષો પહેલા રૂપાંગ ખાનસાહેબે બાળગીતોનું આલ્બમ ‘હસતાં રમતાં’ બનાવેલું જે ઘણું લોકપ્રિય થયેલું. હવે પરંપરા આગળ ચલાવતા એ હસતા રમતાનો બીજો ભાગ લઈને આવ્યા છે. ને આ બીજા આલ્બમનું નામ રાખ્યું છે – ‘ફરી હસતા રમતા’.
‘ફરી હસતાં રમતાં’ સાંભળનારને કલ્પનાની અનોખી દુનિયામાં લઈ જાય છે. ગીતોના વિષયનું વૈવિધ્ય,બાળ-સહજ કલ્પનોની પ્રયોગ અને સૌથી વધુ તો આ ગીતોની સરળ, તરત જીભે ચડી જાય એવી સંગીત રચના આ આલ્બમને ‘હસતા રમતા’નો સાચો વારસદાર બનાવે છે.
તાજેતરમાં આ આલ્બમનું વિમોચન સુરતમાં થયું તે પ્રસંગે બાળકોએ આ આલ્બના ગીતોને રંગમંચ પર નૂત્ય સાથે રજુ કરેલા.
આજે ૨૯ ડિસેમ્બર.. ગુજરાતી વેબ-જગતમાં સ્વરચિત કાવ્યો-ગઝલોનો સૌપ્રથમ, અન સૌનો માનીતો બ્લોગ – ‘શબ્દો છે શ્વાસ મારા‘ નો ત્રીજો જન્મદિવસ.. ત્રણ વર્ષમાં ૨૦૦થી વધુ ગીત-ગઝલોની સાથે સાથે ઘણું બધું આપ્યું છે વિવેકભાઇએ, અને ખરેખર તો આ હજુ એક શરૂઆત જ કહી શકાય. તો આજે આ ગઝલ-પ્રેમી કવિનું એક મસ્તીભર્યું ગીત એમના જ અવાજમાં સાંભળીને આપણા તરફથી એમને શુભેચ્છાઓ આપીએ. (અને સાથે આ ફોટો પણ એમના તરફથી જ – એમની Prior Permission વગર.. 🙂 )
