Category Archives: સંગીતકાર

મેં એક અચંબો દીઠો – સુન્દરમ

જન્માષ્ટમી:
કૃષ્ણમય થવાના દિવસે કવિ સુંદરમ્ નું એક ગીત માણો.

સુન્દરમે એક પદમાં ગાયું છે-
‘ઢૂંઢ ઢૂંઢ તોહે હો ગઈ રતિયાં
રો રો કર મોરી થક ગઈ મતિયાં’
અહીં કવિને ઘર ઘર કૃષ્ણ કનૈયો જોવા મળે છે. એ માટે મુગ્ધ નરસૈંયો બનવું પડે.
સ્વરાંકનમાં બીજી પંક્તિ પ્રથમ સ્વરબદ્ધ થઇ-
‘હૃદય હૃદય મેં રાધા દીઠી હું બન્યો મુગ્ધ નરસૈંયો’-
વૈષ્ણવજનના ઢાળનો સહજ સંદર્ભ લઈને મુગ્ધતાથી તદ્રુપ થયાનો ભાવ તાર સપ્તકના શુદ્ધ ગંધાર (ગ) પર સ્થાયી થયો. ને પછી પ્રથમ પંક્તિ ને અંતરાનું સ્વરનિયોજન થયું. કવિની તલ્લીનતાનું ગીત, કવિના અચરજના ઐશ્વર્યનું ગીત માણો.

કવિ: સુંદરમ્
સ્વરકાર:ગાયક: અમર ભટ્ટ
આલબમ:શબ્દનો સ્વરાભિષેક:4

.

મેં એક અચંબો દીઠો,
દીઠો મેં ઘર ઘર કૃષ્ણ કનૈયો
હૃદય હૃદય મેં રાધા દીઠી,
હું બન્યો મુગ્ધ નરસૈંયો

મેં વન વન વૃંદાવન દીઠાં,
મેં તરુ તરુ દીઠી વૃંદા ,
મેં પર્ણ પર્ણમાં વૃંદા કેરાં
દીઠાં નંદ જશોદા

મેં નયન નયનમાં ઉદ્ધવ દીઠા,
શયન શયન હરિ પોઢ્યા ,
મેં અખિલ વ્યોમ પયસાગર દીઠો,
મેં અંગ અંગ હરિ ઓઢ્યા
-સુન્દરમ

કોણ વરસાદનું કદ જુએ છે? – રમેશ પારેખ

સ્વર : ઓસમાન મીર
આલબમ : સંગત

.

કોણ વરસાદનું કદ જુએ છે? કોણ છાંટાના નિરખે ઠઠારા?
કોણ જુએ છે રેલાની દાનત? કોણ જાણે છે ઝીણા મૂંઝારા?

આ તે ચોમાસું છે કે જુલમ છે? અમને વાગે છે ઘોંઘાટ વસમો,
પડતો વરસાદ દાંડીની પેઠે, થઈ જતા સર્વ માણસ નગારાં!

એક વરસાદના અર્થ થાતાં છાપરે છાપરે સાવ નોખા,
ક્યાંક કહેવાય એને અડપલાં , ક્યાંક કહેવાય એને તિખારા.

હોત એવી ખબર કે છે આ તો માત્ર છાંટા, નથી કોઈ નાણું,
તો તો વરસાદથી આવી રીતે વ્યર્થ ભરીએ શું કરવા પટારા?

આવે છાંટા બુકાનીઓ બાંધી, આવે વાછટ તલવાર લઈને,
છે કયો દલ્લો મારી કને કે ધાડ પાડ્યા કરે છે લૂંટારા?

મારી રોકડ મૂડીમાં તો કેવળ એક ‘ર’ છે, ને ‘મે’ છે, ને ‘શ’ છે,
બાકી વરસાદના નામે લખીએ આમ હૂંડી, ને કરીએ ગુજારા
– રમેશ પારેખ

એવો છે વરસાદ – ધ્રુવ ભટ્ટ

અત્યારે સુંદર ચોમાસું છે અને વરસાદ પડતો હોય અને બાજુમાં કોઈકનો હાથ પકડીને હૂંફ મેળવી શકાય એટલું સુખ હોય ત્યારે આ ધૃવ ભટ્ટનું અદભુત ગીત કાનમાં ગુંજે. વરસાદમાં અવશ્ય સાંભળવા જેવું ગીત.

નીલા ટેલી ફિલ્મ્સ ગુજરાતી સંગીત અને ગીતોને સમર્પિત ચેનલ ધ્રુવ ગીત રજૂ કરે છે. ધ્રુવ ભટ્ટ દ્વારા આપણું લેટેસ્ટ ગીત એવો છે વરસાદ!

સંગીત: કે સુમંત
સ્વર: હિમાદ્રી બ્રહ્મભટ્ટ
તબલા: કે કાર્તિક

જરાક જેવી આંગળીઓને,
એક-બીજામાં સરકાવીને
ક્યાંક છાપરી નીચે બેસી જોયા કરીએ
એવો છે વરસાદ

સાત ખોટના શબ્દોને પણ,
વાદળ પાછળ મૂકી દઈને
આ અવતારે પામ્યા તેને મોહ્યા કરીએ
એવો છે વરસાદ

ઘર કહેવાતી છાપરીઓ કે
ડુંગર ઘેર્યા ઝાડ બધાએ
આજ વરસતા જળ પછવાડે
વરસે છે જો ઝાંખાપાંખા
નભની ટોચે દેશવટાના કાળા ઘોડે
કુંવરજીની તેગ ફરેને
ઝબકારામાં એકદંડિયા મહેલ જગે છે આંખેઆખાં
છબછબિયાંથી આજ સુધીના ગારાથી લઇ
બટ્ટ મોગરા ફૂલ ભરેલાં ચોમાસામાં
હાથ હજીયે બોળ્યા કરીએ
એવો છે વરસાદ

સુરજ જયારે સંતાતો જઈ
બીક ભરેલા અડાબીડ અંધારે
ત્યારે કેવાં એનું નામ કહીને
મનમાં થપ્પો પાડી દેતાં
પણ એ ત્યાંથી નહિ નીકળે તો? ની શંકાએ મૌન રહીને
કિરણ જડે તો કહીશું માનો
ઉગી ટીસને ડાબી દેતા

તને ખબર છે મને ખબર છે એક સમયમાં કહેવી’તીને
નથી કહી તે વાતો મનમાં બોલ્યા કરીએ
એવો છે વરસાદ
– ધ્રુવ ભટ્ટ

અમે ગાતાં ગાતાં જાશું – મકરંદ દવે

સ્વર : અમર ભટ્ટ

.

એમનું જ એક ગીત પણ ગાન સ્વરૂપે ભૈરવી રાગમાં-
કવિને કેવી વિદાયની ઈચ્છા છે-
‘અમે ગાતાં ગાતાં જાશું

અમે ગાતાં ગાતાં જાશું
આ નગરીની શેરી ને ગલીએ
ચોક મહીં કે ખૂણે મળીએ
એક સનાતન સુંદર કેરા
સૌ ઉદ્દગાતા થાશું !
અમે ગાતાં ગાતાં જાશું

અમે હૈયે,હેતે છાશું
આ જીવનમાં જે હોય કકળતા
જેને માથે બપોર બળતા
છાંયો દઈ તેને ટહુકીને
પ્રેમ પિયાલા પાશું
અમે ગાતાં ગાતાં જાશું

અમે જાતાં જાતાં ગાશું
આ નગરીને છેલ્લે દરવાજે
વિદાય-સાંજે મધુર અવાજે
સલામના સૂરે સુંદરના
ખોળે ધન્ય સમાશું
અમે ગાતાં ગાતાં જાશું’

-મકરંદ દવે

સખીરી, હરિ વરસે તો પલળું – સંદીપ ભાટિયા

સ્વરાંકન : દક્ષેશ ધ્રુવ
સ્વર : ઝરણા વ્યાસ
આલ્બમ : નિર્ઝરી નાદ

સ્વરાંકન : સુરેશ જોશી
સ્વર : રેખા ત્રિવેદી
આલ્બમ : સખી રી

સખીરી, હરિ વરસે તો પલળું
લખલખ ચોમાસામાં કોરું મીણનું મારું દલડું

હરિજ મારો ઊનાળો ને હરિ વાય તો ટાઢ
હરિથી આંખ્યું ભરીભરી ને હરિ વહે તે બાઢ

તુલસીદળ કે અશ્રુબિંદુ – હરિ નમાવે પલડું
સખીરી, હરિ વરસે તો પલળું

હરિ ધધખતા સ્મરણ, કલમ ને હરિ શાહી ને કાગળ
હરિ લખ્યું ત્યાં શબ્દો ખૂટ્યા, હવે લખું શું આગળ ?

હરિ કનડતા ના વરસી – હું કોરી રહીને કનડું
સખીરી, હરિ વરસે તો પલળું

– સંદીપ ભાટિયા

સ્વરસેતુ Global Online Listeners’ Forum

ઘણા ગુજરાતીઓ જે અમદાવાદની બહાર વસે છે એમને એક વસવસો હોય છે કે અમદાવાદમાં થતા કેટકેટલાય સ્વરસેતુના કાર્યક્રમો માણી નથી શકાતા.

લો, એમનો આ વસવસો એક જ મિનિટમાં દૂર કરી દઉં. (મને થેન્ક યુ નહિ કહો તો ચાલશે)

આવતા છ મહિનામાં માણો સ્વરસેતુના ૬ કાર્યક્રમો… ઘરે બેઠા… તમારી સગવડે…

અને હા – રજિસ્ટ્રેશનમાં કે પ્રોગ્રામ જોવામાં કઈ પણ વાંધો આવે તો બિન્દાસ મને કહેજો. ટહુકો પરથી માહિતી મેળવીને રજિસ્ટેશન કરશો તો World’s Best Customer Service ની Guarantee હું આપું છું!!

જડી, જડી, હું જડી હરિને – રમેશ પારેખ

સ્વર: ઐશ્વર્યા મજમુદાર
સ્વરાંકાન : સુરેશ જોશી
આલ્બમ: સંગત

.

જડી, જડી, હું જડી હરિને માઝમ રાતે જડી,
મંદિર માથે ધજા ચડે એમ હું ય ઢોલિયે ચડી!

ચૂમું મારાં ભાયગને કે ચૂમું હરિને, સૈ!
ખરી પડેલી ડાળ હું પાછી ઝાડે વળગી ગૈ,
કેમ કરી ઓળંગું, પરવત શી અવઢવની ઘડી!

ખાલીખમ કૂવામાં આપોઆપ પ્રગટિયાં અમી,
હરિ જેટલા ગમ્યા એટલી મુને, મૂઈ! હું ગમી!
મુંને આંબવા મુજ સોંસરવી હરિ કાઢતા હડી…

-રમેશ પારેખ

વિશ્વસંગીતદિન

વિશ્વસંગીતદિન : સંગીતમાતૃકાં વંદે
21/6 ના દિવસે યોગ એવો હોય છે કે એ વિશ્વ સંગીત દિવસ છે અને વિશ્વ યોગદિવસ પણ છે. સંગીત પોતે એક યોગ પણ છે. વધુમાં એ વર્ષનો લાંબામાં લાંબો દિવસ પણ હોય છે.
જર્મન કવિ રિલ્કેએ સંગીતને સંબોધીને લખેલી કવિતા યાદ આવે છે. અંગ્રેજી અનુવાદ આ રહ્યો-

To Music.
_____
The breathing of statues. Perhaps:
The quiet of images. You, language where
languages end. You, time
standing straight from the direction
of transpiring hearts.
Feelings, for whom? O, you of the feelings
changing into what?— into an audible landscape.
You stranger: music. You chamber of our heart
which has outgrown us. Our inner most self,
transcending, squeezed out,—
holy farewell:
now that the interior surrounds us
the most practiced of distances, as the other
side of the air:
pure,
enormous
no longer habitable.
—Rainer Maria Rilke

સાચે જ સંગીત એટલે જ્યાં બધી ભાષાઓ સમાપ્ત થાય છે તે.
સ્વરકાર અતુલ દેસાઈ પાસેથી સંગીતની પ્રાર્થના શીખવાનો લ્હાવો મળ્યો. એ સાંભળો. સંગીત અને યોગમાં ૐકારની સાધના હોય છે. એ અંગે સંસ્કૃત શ્લોક છે એ પણ માણો અને પછી મારું પ્રિય સ્વરાંકન માણો. કવિ રાજેન્દ્ર શુક્લનું આ ગીત છે. રાગ ગોરખ કલ્યાણ પર આધારિત આ સ્વરાંકનની પ્રક્રિયા વિષે થોડુંક કહું?-
‘સપ્તક’ શાસ્ત્રીય કાર્યક્રમ દરમિયાન કવિએ આ ગીતનું મુખડું અને એક અંતરો સંભળાવ્યા. એ વખતે ગીત પૂરું થયું નહોતું. મારા આગ્રહથી બીજો અંતરો લખાયો અને એટલે કદાચ કવિએ અંતે વિરાજને યાદ કરીને ‘વિરાજૂં ‘ શબ્દ પસંદ કર્યો છે એમ હું માનું છું.
‘નમતું દીઠું નેણતરાજૂ
ઓછું અદકું કોણ કરે અબ કોણ કરે અબ થોડું ઝાઝૂં
સવા વાલનું પલ્લું ભારી
હેત હળુ વાળીથી હળવા પળમાં તો ગોવર્ધનધારી
લોક અવાચક ધારી ધારી નિરખે ઊભું આજુબાજૂ

અક્ષય પર અક્ષય ઓવારી
આપે આપ ઊભા પરવારી કોણ રહ્યું કોના પર વારી
આઘું ઓરું કોણ કરે અબ સાવ અડોઅડ હુંજ વિરાજૂં’

કવિ: રાજેન્દ્ર શુક્લ
સ્વરકાર:ગાન: અમર ભટ્ટ

ચૌદમી વર્ષગાંઠ પર…

આજે ટહુકોની ચૌદમી વર્ષગાંઠ…

આટલા વર્ષોમાં ટહુકો તરફથી શું મળ્યું એનો હિસાબ કરવો મુશ્કેલ છે.. પણ હા, ટહુકો તરફથી મને સૌથી મોટી Gift જે મળી છે – એ છે કેટલાક અતિશય વ્હાલા મિત્રો. કેટલાક જેમની સાથે દરરોજ વાત થાય છે, તો કેટલાક એવા જેમની સાથે કદાચ વર્ષે એક વાર.. આજે એ સૌ ને એક નાનકડી વાત કહેવી છેઃ

एहसान मेरे दिल पे तुम्हारा है दोस्तो
ये दिल तुम्हारे प्यार का मारा है दोस्तो

અને આજે તમારી સાથે વહેંચવું છે ટહુકોનું એકદમ પોતીકું એવું સ્વરાંકન – કવિ મિત્ર વિવેક ટેલરના શબ્દો, અને સ્વરકાર મિત્ર મેહુલ સુરતીનું સ્વરાંકન…

સ્વર : અમન લેખડિયા

સંગીત : મેહુલ સુરતી


.

અડધી રમત થી ઊઠવાની છૂટ છે તને,
તારી શરત થી જીતવાની છૂટ છે તને.

વાતો જો થઈ શકે તો દિલે બોજ ના રહે,
સીવેલાં હોઠ લઈ જવાની છૂટ છે તને.

ખાલી જગા સમાન આ જીવન હવે થયું,
પૂરી શકે એ પૂરવાની છૂટ છે તને.

મરજી થી તારી ગઈ છે તું, મનફાવે ત્યારે, યાર!
ખૂલ્લાં છે દ્વાર, આવવાની છૂટ છે તને.

નિશ્ચય છે મારો, હું તને પામું આ જન્મ માં,
ચોર્યાસી લાખ વેઠવાની છૂટ છે તને.

આ આંગળીનાં શ્વાસ માં થઈ શબ્દ ની હવા,
આશ્રિત ને પ્રાણ બક્ષવાની છૂટ છે તને.

– વિવેક મનહર ટેલર

રે’શું અમે ય ગુમાનમાં – રમેશ પારેખ

સ્વર: રેખા ત્રિવેદી
આલ્બમ: સંગત

.

સ્વર:અમર ભટ્ટ
આલ્બમ:હરીને સંગે

.

રે’શું અમે ય ગુમાનમાં
હરિ સંગ નહીં બોલીએ

ખોલીશું બારણાં ને લેશું ઓવારણાં,
આવકારા દેશું સાનમાં;
હરિ સંગ નહીં બોલીએ

આસનિયા ઢાળશું ને ચરણોમાં પખાળશું,
આંખ્યું ઉલાળશું તોફાનમાં;
હરિ સંગ નહીં બોલીએ

લાપસિયું ચોળશું ને વીંઝણલા ઢોળશું,
મુખવાસા દેશું પાનમાં;
હરિ સંગ નહીં બોલીએ

મીરાં કે અંતમાં, આ ભરવસંતમાં,
જીવતર દઈ દેશું દાનમાં;
હરિ સંગ નહીં બોલીએ

– રમેશ પારેખ