મારા તરફથી, તમારા તરફથી, અને ગુજરાતી કવિતા – ગીત – ગઝલના દરેક ચાહક તરફથી મુકુલભાઇને હાર્દિક શુભેચ્છાઓ..!
મુકુલભાઇની કલમના આશિક તો હું ‘પ્રેમ એટલે કે..’ ગીત સાંભળ્યું ત્યારથી જ થઇ ગઇ.. એમના વિષે કંઇ કહેવું એ તો મારા ગજા બહારની વાત છે, પણ હા… એટલું જરૂર કહીશ કે – Thank You, મુકુલભાઇ. તમારી કલમે ગુજરાતી ગઝલ – ગીત જગતને જે આપ્યું છે, એના માટે ખૂબ ખૂબ આભાર.
તમને થતું હશે કે આ જયશ્રીએ ઉંઘમાં આ ગીતનું શિર્ષક લખ્યું હશે, એટલે एक लडकीको देखा तो ऐसा लगा…. એને બદલે एक लडकेको देखा तो ऐसा लगा.. – કરી નાખ્યું.
અરે ના દોસ્તો, એવું નથી..!! કબૂલ કે હું કોઇક વાર ટાઇપિંગ ભૂલ કરું છું, પણ આ ગીતમાં એવું નથી કર્યું, ‘1942 A Love Story’ નું પેલું એકદમ જાણીતું ગીત – एक लडकीको देखा तो ऐसा लगा…. પરથી બનેલું આ ‘મેહુલ સુરતી – મુકુલ ચોક્સી’ નામના ખજાનાનું જ એક મોતી છે..!!
एक लडके को देखा तो ऐसा लगा..
जैसे भंवरे का रूप, जैसे सर्दीमें धूप
जैसे रेशमी चट्टान, जैसे प्यारकी उडान
जैसे बांहोमें बाग, जैसे पहेलूमें राग
जैसे सहरा में बरखा का मौसम आ गया
एक…
एक लडके को देखा तो ऐसा लगा..
जैसे महेफिलकी जान, जैसे शायरकी शान
जैसे जंगका एलान, जैसे गुंजती अझान
जैसे मीठा झहर, जैसे सुबहकी लहर
जैसे गोरे बदन पे बरसती काली घटा…
दो लफ्झोकी है दिलकी कहानी,
या है मुहोब्बत, या है जवानी !
एक लडके को देखा तो ऐसा लगा..
जैसे प्यारा सा गांव, जैसे झुल्फोंकी छांव
जैसे सपनों का रंग, जैसे वादियोंका संग
जैसे रातमेँ चिराग, जैसे जंगलमें बाग
जैसे धीरे धीरे फैलता हो ख्वाबका धुंवा…
અતુલની કલ્યાણી શાળામાં દર વર્ષે ફેબ્રુઆરીના અંતમાં વાલીદિન ઉજવાય છે. પણ એની તૈયારીઓ 2-3 મહિના પહેલાથી જ શરૂ થઇ જાય… કારણકે એ દિવસે વિદ્યાર્થીઓ પોતાના રાસ – ગરબા – નાટક વગેરે ક્રુતિઓ સ્ટેજ પર રજુ કરે, અને ઓડિયસ્નમાં મોટેભાગે આખુ અતુલ હોય એમ કહો તો ચાલે. 🙂 જે વિદ્યાર્થીઓએ કોઇ કૃતિમાં ભાગ લીધો હોય, એને કોઇ પણ સમયે practice ના નામે ક્લાસમાંથી ગુટલી મારવાની વણલખી પરવાનગી મળી જતી.
હું જ્યારે primary schoolમાં હતી, ત્યારથી મને High Schoolની છોકરીઓને લઇને જે ગરબો થતો તે જોવાની ઘણી મજા આવતી. મને એ બેનનું નામ યાદ નથી આવતું, ( હા.. અમે ત્યારે મેડમ કે મિસ નહીં પણ બેન શબ્દ વાપરતા ).. પણ એમના ગરબાને હંમેશા સૌથી વધારે ઇનામ મળતા. એમના ગરબા હંમેશા ધીમા રહેતા, અને છોકરીઓ પાસે એવી સરસ રીતે તૈયાર કરાવતા કે મારા જેવા ઓડિયન્સમાં બેઠેલાને પણ એ લોકો સાથે જોડાઇ જવાનું મન થઇ જાય.
મારા નસીબમાં કલ્યાણીની High School માં ભણવાનું નો’તુ લખ્યું, ( 8મા ધોરણની દિવાળી વખતે અમે અતુલ છોડેલું ) એમાં હું એ ગરબામાં ભાગ લેવાની પણ રહી ગઇ 🙁 પણ હા, મેહુલભાઇના સંગીત સાથેનો સોનાલી વાજપાઇ જેવી ગાયિકાના સ્વરમાં આ પ્રસ્તુત ગરબો સાંભળું, તો ખબર નહીં કેમ, પણ એ કલ્યાણી શાળાના વાલીદિનનો સ્ટેજ નજર સામે આવી જ જાય…!!
એટલે કે.. ટહુકો પર બીજુ તો શું કરવાનું હોય, એક મસ્તીભર્યું ગીત સાંભળીયે. 🙂
કવિ શ્રી રઇશ મનીયારની આ હઝલ ( હાસ્ય ગઝલ ) ઘણી જ જાણીતી છે. અને આપણા મેહુલભાઇએ એને ખૂબ જ સરસ સંગીત આપ્યું છે.. ગમે એવા મૂડમાં હો, ચહેરા પર સ્મિત આવી જાય !!
આમ તો રઇશભાઇ હમણા અમેરિકામાં જ છે, અને East Coastમાં એમના ઘણા પ્રોગ્રામ પણ થાય છે, પણ અમે કેલિફોર્નિયાવાળા રહી ગયા… 🙁
ચલો.. રૂબરૂમાં નહીં તો આવી રીતે જ.. એમની રચના માણીને મઝા કરીયે..
સંગીત : મેહુલ સુરતી
સ્વર : સત્યેન જગીવાલા
.
પન્નીને પહતાય તો કે’ટો ની.
વાહણ જો અથડાય તો કે’ટો ની.
અમના તો કે’ટો છે કે પાંપણ પર ઊંચકી લેમ.
પછી માથે ચડી જાય તો કે’ટો ની.
અમના તો પ્યાર જાણે રેહમની ડોરી.
એના પર લૂગડાં હૂકવાય તો કે’ટો ની.
”એની આંખોના આભમાં પંખીના ટોળાં…”
પછી ડોળા દેખાય તો કે’ટો ની.
હમ, ટુમ ઔર ટન્હાઇ, બધું ઠીક મારા ભાઇ
પછી પોયરાં અડ્ડાય તો કે’ટો ની.
6 ઓગસ્ટ, 2006 – તાપીમાં પૂર આવ્યું….
7 ઓગસ્ટ, 2006 – પાણીના સપાટી મહત્તમ હતી, 95% સુરત પાણીમા….
અને ત્યાર પછીની પરીસ્થિતી એવી હતી કે એનું શબ્દોમાં વર્ણન અશક્ય છે. અને પાણીની એ થપાટોથી ભાંગી પડેલા સુરતને ફરી પાછુ બેઠુ કરવા, હસતુ રમતું અને જિંદગીથી ધબકતું કરવા મુકુલભાઇ – મેહુલભાઇ એ એક ગીત બનાવેલું, એ યાદ છે ? ચાલો ફરી પાછા હસતા થઇ જઇએ… ( ટહુકો પર મુકાયેલું મેહુલભાઇનું એ પ્રથમ ગીત… ) અને આજે એક વર્ષ પછી એ કહેવાની જરૂર ખરી, કે ખરેખર આ વર્ષમાં સુરત ફરી પાછું પહેલાની જેમ જ હસતું રમતું થઇ ગયું છે…
અને સુરતીઓની એ સિધ્ધીને બિરદાવતું એક ગીત ફરી પાછું બન્યું…
The song celebrating The Spirit of Surtis….
A video used to be embedded here but the service that it was hosted on has shut down.
તા. 6 ઓગસ્ટ, 2007.
લગભગ એક વર્ષ પહેલા જ્યારે આ ગીત ટહુકો પર મુકેલું, ત્યારે એનો વિડિયો નો’તો મુક્યો. તો મને થયું કે જ્યારે વ્હાલું સુરત શહેર ખરેખર હસતું રમતું થઇ ગયું છે, અને આ ગીત બનાવીને મેહુલભાઇ, મુકુલભાઇએ જે હાકલ કરી હતી, તે સાંભળવાની સાથે સાથે જોવું પણ ગમશે.
A video used to be embedded here but the service that it was hosted on has shut down.
——————————
તા. 14 સપ્ટેમ્બર, 2006.
સૂરત શહેરને પૂરના પાણીથી થયેલ ખાનાખરાબીની ઘીમે ધીમે મરામત થઈ રહી છે. પણ ખરું નુકશાન તો માલસામાનને થયેલા નુકશાનથી ક્યાંય વધારે છે. આવી પરિસ્થિતિમાંથી જે લોકો પસાર થાય એમના દિલ અને દિમાગને જે હાની પહોંચી હોય છે એની સારવાર કરવી ખૂબ કપરું કામ છે. આવા કપરા કાળમાંથી પસાર થનાર વ્યક્તિના માનસને થતી વિપરીત અસર માટે તબીબો Post Traumatic Stress Disorder એવું નામ આપે છે. આખા શહેરના દિલ પર લાગેલ જખમની સારવાર કરવી તો પણ કઈ રીતે એ મોટો સવાલ છે.
સૂરતના મનોરોગ તજજ્ઞ અને જાણીતા કવિ મુકુલ ચોકસીએ આ દિશામાં એક નવો પ્રયોગ કર્યો છે. એમણે સૂરતના જખ્મી ખમીરને જગાડવા માટે એક ખાસ ગીત લખ્યું છે. જે સૂરતના જ સંગીતકાર મેહુલ સૂરતીએ સ્વરબદ્ધ કર્યું છે અને ગાયું છે અમન લેખડિયાએ. આ પ્રકારનો આ પહેલો જ પ્રયોગ છે. આના વિષે વધુ માહિતી ટાઈમ્સ ઓફ ઈંડિયાના આ લેખમાં છે.
લાડકી દીકરી સાસરે જાય, ત્યારની વિદાયવેળાના ઘણા ગીતો આપણે સાંભળ્યા છે, અને વધુ એવા ગીતો હજુ ટહુકો પર આવશે… પણ આ ગીત થોડુ અલાયદું છે.
અહીં પ્રસ્તુત ગીતમાં એક દીકરી જ્યારે સાસરે ગયા પછી પપ્પાને યાદ કરે છે, તેની વ્યથા છે. મા-બાપ સાથેનો નાતો અનોખો જ હોય છે.. અને તેમાં પણ જ્યારે દીકરી પપ્પાની થોડી વધુ લાડકી હોય.. ત્યારે એને આમ પપ્પાથી દૂર પરદેશે જવાનું વધારે આકરું લાગતું હોય.
આજે ‘ફાધર્સ ડે’ ના દિવસે આ ગીત ખાસ દીકરીઓ અને દીકરીઓના પપ્પાઓ માટે.
Happy Father’s Day, Pappa.
સ્વર : નયના ભટ્ટ
સંગીત : મેહુલ સુરતી
.
પ્રિય પપ્પા હવે તો તમારા વગર
મનને ગમતું નથી, ગામ ફળિયું કે ઘર
આ નદી જેમ હું પણ બહુ એકલી
શી ખબર કે હું તમને ગમું કેટલી
આપ આવો તો પળ બે રહે છે અસર
જાઓ તો લાગે છો કે ગયા ઉમ્રભર
…મનને ગમતું નથી, ગામ ફળિયું કે ઘર …
યાદ તમને હું કરતી રહું જેટલી
સાંજ લંબાતી રહે છે અહીં એટલી
વ્હાલ તમને ય જો હો અમારા ઉપર
અમને પણ લઇને ચાલો તમારે નગર
બાળકની પુષ્ટિ અને સંસ્કાર માટે માતાનું દૂધ (બાટલીનું નહીં) જેટલું જરૂરી છે એટલું જ મહત્ત્વ માણસ માટે નદીનાં પાણીનું છે. પૃથ્વીમાતાનાં સ્તન એટલેકે પર્વતોમાંથી નીકળતી વાત્સલ્યની ધારા એટલે નદી! સમગ્ર જીવસૃષ્ટિને પોષણ આપનાર નદી આપણી માતા છે, અને ગુજરાતની આવી એક માતા એ नमामी देवी नर्मदे!! સા દદાતિ નર્મ યા નર્મદા- જેનું દર્શન માત્ર આપણને નર્મ અર્થાત આનંદ આપે છે તે નર્મદા. નર્મનો બીજો અર્થ સંસ્કૃતમાં રમવું એ પણ થાય છે, તો જે આપણને શીખવે છે કે જીવન એક રમત છે, ગીતામાં કહ્યું છે તુષ્યન્તિ ચ રમન્તિ ચ તેમ એવી નદીમાતા એટલે નર્મદા!
આપણી સંસ્કૃતિના નિર્માણ અને સંવર્ધનમાં નર્મદાનો ઘણો મોટો ફાળો છે. હજારો વર્ષો પૂર્વે બલિ રાજા નર્મદાના દશાષ્વમેઘ ઘાટ પર રહેતો હતો અને એને ઘરે ખુદ ભગવાન વામન અવતાર રૂપે આવ્યા અને સંસ્કૃતિનુ રક્ષણ કર્યું હતું. એના કિનારે કાંઈ કેટલાયે ઋષિઓના આશ્રમો હતા. સ્કંદ પુરાણમાં લખાણ છે કે નર્મદાકિનારે 100 million તીર્થયાત્રાળુઓ આવતા હતા. ભૃગુ ઋષિ ૫૦૦૦ વર્ષ પૂર્વે ભરુચ (ભૃગુપુર અથવા ભૃગુકચ્છ)માં નર્મદાકિનારે વસતા હતા. મહર્ષિ યાજ્ઞવલ્ક્યએ તો આખી સંસ્કૃતિનું નિર્માણ નર્મદાકિનારે કર્યું હતું અને આપણને શુક્લ યજુર્વેદ આપ્યો. અત્યારે આપણા ગુજરાતીઓનાં લગ્ન થતી વખતે પુરોહિત જે મંત્રોચ્ચાર કરે છે અને આપણે બીજીબધી ધાર્મિક વિધિઓ કરીએ છીએ એ બધી આ નર્મદા કિનારે રચાયેલા શુક્લ યજુર્વેદમાંથી આવેલા છે! શંકરાચાર્યએ નર્મદા કિનારે અભ્યાસ કર્યો અને આપણને અદ્વૈત philosophy આપી, નર્મદાની સ્તુતિ કરતું नमामी देवी नर्मदे સ્તોત્ર આપ્યું. ત્યારે સરદાર સરોવરથી ગુજરાતને ઘણા બધા materialistic લાભ થાય છે અને થવાના છે, અને એની પાછળ જીવાદોરી ગુજરાતની નર્મદા જ છે, અને સાથે સાથે આપણને આ પણ યાદ રહે કે આપણી સંસ્કૃતિ ઊભી કરવામાં અને ટકાવવામાં નર્મદા માતાનો કેટલો મોટો ફાળો છે. નર્મદા કિનારે સાક્ષાત ભગવાન આવીને વસ્યા છે તો આપણને આટલું બધું મળ્યું છે. જ્યારે જ્યારે train ભરુચથી સુરત જાય ત્યારે નર્મદાનાં દર્શન કરતી વખતે આપણને આ કૃતજ્ઞતા હૈયામાં ઊભરાઈ આવે અને માથું નર્મદા માતાનાં ચરણોમાં નમી જાય!!
તુજ પરિક્કમા કરતા કરતા પાવન થાનારા છે અહીંયા
કહી નમામી દેવી નર્મદે, મહીમા ગાનારા છે અહીંયા
જો તારા ઘોડાપૂર મહીં તારાજ થનારા પણ છે
ને તારી શ્રધ્ધાના મીઠા ફળ ખાનારા છે અહીંયા
ભિક્ષુક યાત્રિક હો કે પથીક હો
સાધુ સંત હો કે શ્રમિક હો
જે તુજ જળમાં ભીંજાતા, પાવન એ સહુ થાતા
તારા વિના નર્મદામાતા, કોણ મને આપે શાતા
નર્મદા… નર્મદા… નર્મદા….
વરસાદ વિનાના ગામોમાં ધરતીની હથેળી કોરી છે
ત્યાં નહેરના પાણી પહોંચાડો ને જુઓ હરિયાળી મ્હોરી છે
તુજ વીજળીથી, તુજ ઉર્જાથી, ને તુજ સિંચાઇના પાણીથી
ઉત્તર ગુજરાતથી કચ્છ સુધી ખેતીની મૌસમ ફોરી છે
આખું વરસ ભરપૂર રહે છે, કાંઠાઓ છલકાવી વહે છે
તુ જીવનની માતા, તું છે અન્નની દાતા
તારા વિના નર્મદામાતા, કોણ મને આપે શાતા
થઇ તુજથી અળગા દૂર જઇ કઇ વિસ્થાપીતો ઉભા છે
તેઓના હકને માટે લડનારા મેદાનમાં ઉતર્યા છે
સરદાર સરોવર ખેતી ને વીજળીનો તારણહાર હશે
પણ યાદ રહે એ જળમાં કંઇ કેટલા ગામો ડૂબ્યા છે
એ ગામની ભીની માટી પર આંસુની વધતી સપાટી પર
વાયરા એવા વાતા, પ્રશ્નો વધતા જાતા
તારા વિના નર્મદા માતા, કોણ મને આપે શાતા
કોઇ વિસ્થાપીત નહીં રહે સહુ કોઇને જાણ એ વાતની છે
આ સકલ્પનો સંકલ્પ ફળે એ ઇચ્છા ભારતમાતની છે
આ સપનું છે આ વર્તમાન, આ ભાવિ છે આ જીવન છે
આ બંધ એ કેવળ બંધ નથી, જીવાદોરી ગુજરાતની છે
28 જુલાઇ,2006 – 4 ઓગસ્ટ, 2006 દરમ્યાન સુરતની ધરતી પર રમાયેલ સૌથી મોટો ખેલમેળો, ‘એશિયન જિમ્નેસ્ટિક’ માટે સુરતના જ કલાકારોએ તૈયાર કરેલું આ ‘Theme Song’.
આ ગીત વિષે વધુ માહિતી આ Newspaper article વાંચીને મળશે. સાથે સાથે હું એટલું જરૂર કહીશ, કે ગુજરાતી ભાષામાં ન હોવા છતાં આ ગીત પણ એટલું જ પોતીકું લાગે છે, જેટલું ‘તમારા સમ’ 🙂
અહીં આ image જરા નાની દેખાય છે, પણ એ વાંચવામાં તકલીફ પડતી હોય તો અહીં click કરો. અને પછી File Save કરીને એને zoom કરી શકો છો. અથવા નીચે જે image દેખાય છે, એના પર click કરો, અને જે પાનું ખુલશે, એમાં all sizes પર click કરીને એને મોટી કરીને જોઇ શકશો.
સ્વર : દિલનાઝ બેસાનિયા
સંગીત : મેહુલ સુરતી
Come One,
Come All….;
Lets be together.
Enjoy this moment,
Enjoy this moment,
May It Last Forever
Learn the Rhythm,
– Know the Pace,
Life is Fun, its not a race.
Turn a bit, twist a little,
But never loose your balance.
Be it life, be it sport,
This is the only essence.
—————–
એકલા આવો,
સહુ આવો…
આવો આપણે ભેગા મળીયે.
આ પળને માણો,
કાશ એ કાયમી બની રહે.
તાલને પામો, લયને જાણો,
જીવન તો આનંદ છે, એ કોઇ દોડ નથી
જરા ઘૂમો, જરા વળો,
પણ સંતુલન કદી ન ગુમાવો,
જીવન હોય કે ખેલ,
આ એનો તર્ક છે.
