Category Archives: કાવ્યપ્રકાર

રંગીલો ફાગુન ખેલીએ હો – નરસિંહ મહેતા

સ્વર: પ્રહર વોરા 
સ્વરાંકન : અમર ભટ્ટ 
સંગીત : અમિત ઠક્કર 
આલબમ : શબ્દનો સ્વરાભિષેક – 5 

.

રંગીલો ફાગુન ખેલીએ હો, હાં રે ખેલીએ હો 
ખેલત રાધાજી કો કંથ..

સાડી રંગીલી ને વાઘો રંગીલો, રંગીલી લાલજુકી પાઘ,
રંગરંગીલી ભાત  બની હે, રંગીલી રાધાજીની આડ. 
રંગીલો ફાગુન ખેલીએ હો..

ગોપી રંગીલી ને ગોવાળ રંગીલા, રંગીલો જમુનાનો નીર,
રંગરંગીલો ખેલ મચ્યો હે, રંગીલો રાધાજીકો ચીર.
રંગીલો ફાગુન ખેલીએ હો..

શ્યામ રંગીલો ને સેવક રંગીલા, રંગીલો ફાગુન સાર, 
રંગરંગીલો નરસૈંયાચો સ્વામી, રંગીલી ગાઈ છે ધુવાર. 
રંગીલો ફાગુન ખેલીએ હો..
– નરસિંહ મહેતા 

આઠ નવ દસ અગિયાર -રૂપાંગ ખાનસાહેબ

શબ્દો અને સ્વર-રચનાઃ રૂપાંગ ખાનસાહેબ
સંગીતઃ મેહુલ સુરતી

.

આઠ નવ દસ અગિયાર,
ઘડિયાળમાં વાગે બાર,
બાર ટકોરે જાગે મીની ,
જોયે આખો કરતી ઝીણી,
ભૂખ તો લાગે છે કે એવી ,
વાત તો નથી કઈ કે’વા જેવી.. આઠ નવ દસ

છે મળી ઉપર છે મલાઈ
એક તે મીની ચઢી
જોતા ત્યાં તો ફાટી પડી … આઠ નવ દસ
-રૂપાંગ ખાનસાહેબ

ગોદ માતની ક્યાં? – ચંદ્રકાન્ત શેઠ

મા’ની ગેરહાજરીમાં ’મા’નું મહિમા ગાન છે આ ગીતમાં.
રાગ મધુવંતી અને શિવરંજનીનું સંયોજન અચાનક સ્વરાંકનમાં આવી ગયું. સ્વરનિયોજન થઈ ગયું પછી સપ્તકના એક કાર્યક્રમ દરમિયાન કોઈ કલાકારે આ સંયોજનનો રાગ મધુરંજની વગાડેલો તેવું યાદ છે.
અર્વાચીન ગુજરાતી કવિતામાં આ વિષય પર સૌ પ્રથમ દલપતરામની ભુજંગી છંદમાં કવિતા છે-
‘મહા હેતવાળી દયાળી જ મા તું’
દામોદર ખુશાલદાસ બોટાદકરની કવિતા
‘જનનીની જોડ સખી નહીં જડે રે લોલ’ સૌને યાદ છે જ.
રમેશ પારેખનું ‘નમાયા બાળકનું ગીત’ છે-
‘જો દરિયો મારી મા હોત તો મારે પણ મા હોત
કોઈ અમસ્થા પાણીના પડછાયા ભીની બકી કરત પાંપણમાં
કદીક મારી ડૂબી જવાની હોનારતને માટે મીઠી નદી હોત કારણમાં
અંદર મા નો છાલક છાલક સાદ બહાર વરસાદ હાથમાં જળબંબોળા હોત
તો પંખીઓ અહીંયા મારી આંખ મૂકીને ઊડી ગયાં ન હોત
જો દરિયો મારી મા હોત તો મારે પણ મા હોત‘
કવિ ચંદ્રકાન્ત શેઠનું આ ગીત (આજે ખાસ)સાંભળો.
-અમર ભટ્ટ
 
સ્વર: ઓસમાણ મીર 
સ્વરાંકન : અમર ભટ્ટ 
સંગીતઃ અમિત ઠક્કર 
આલ્બમ: હરિને સંગે 

.

છત મળશે ને છત્તર મળશે , ગોદ માતની કયાં ?
શયનખંડ ને શય્યા મળશે, સોડ માતની કયાં ?

રસ્તો મળશે, રાહી મળશે,રાહત  માની કયાં ?
ચાંદ, સૂરજ ને તારા મળશે, આંખો માની કયાં ?

પલ્લવ ને પુષ્પો તો મળશે,પાલવ માનો કયાં ?
સૂર,તાલ ને સંગીત મળશે,ટહૂકો માનો કયાં ?

હાજર હાથ હજાર હોય,પણ છાતી માની કયાં ?
બારે ઊમટે મેહ,હેતની હેલી માની કયાં ?

ભર્યા ઉનાળે પરબ સરીખી છાયા માની કયાં ?
ભર્યા શિયાળે હૂંફ આપતી માયા માની કયાં ?

– ચંદ્રકાન્ત શેઠ

પીડાના ટાંકણાની – મનોજ ખંડેરિયા

સ્વરાંકન : દક્ષેશ ધ્રુવ
સંગીત : અમર ભટ્ટ
સ્વર : અમર ભટ્ટ

.

પીડાના ટાંકણાની ભાત લઇ દરવાજે ઊભો છું,
કળામય આગવો આઘાત લઇ દરવાજે ઉભો છું.

નથી આવ્યો હું ખાલી હાથ તારા દ્વાર પર આજે,
કવિતાથી સભર દિન રાત લઇ દરવાજે ઉભો છુ.

તમે જેના અભાવે વાસી દીધા દ્વાર વર્ષોથી,
હું એ વિશ્વાસની મિરાત લઇ દરવાજે ઉભો છું.

ઉભો દ્વારે શિશુ ભોળો, દયામય મંદિર ખોલો,
બચેલા શ્વાસની સોગાત લઇ દરવાજે ઉભો છું.
-મનોજ ખંડેરિયા

જ્યાં ચરણ રુકે ત્યાં કાશી – હરીન્દ્ર દવે

આજે ૨૬ નવેમ્બર – સ્વરકાર શ્રી દક્ષેશ ધ્રુવનો જન્મદિવસ.. એમને યાદ કરી આજે સાંભળીએ એમનું સૌથી પહેલું સ્વરાંકન…

સ્વરાંકન –દક્ષેશ ધ્રુવ
સ્વર – અમર ભટ્ટ

********

Posted on July 17, 2015

૬ વર્ષ પહેલા ફક્ત શબ્દો સાથે રજૂ કરેલી આ રચના, આજે એક નહીં, પણ બે સ્વરાંકનો સાથે ફરી એકવાર… ગમશે ને?

સ્વર અને સ્વરાંકન – મધૂસુદન શાસ્ત્રી

 

સ્વર અને સ્વરાંકન – વિજલ પટેલ

જ્યાં ચરણ રુકે ત્યાં ....    Photo : Chirag Patel (at Sierra, Tahoe)
જ્યાં ચરણ રુકે ત્યાં …. Photo : Chirag Patel (at Sierra, Tahoe)

જ્યાં ચરણ રુકે ત્યાં કાશી
ઝકળના બિંદુમાં જોયો
ગંગાનો જલરાશિ

જ્યાં પાય ઊઠે ત્યાં રાજમાર્ગ, જ્યાં તરતો ત્યાં મહાસાગર,
જે ગમ ચાલું એ જ દિશા, મુજ ધ્રુવ વ્યાપે સચરાચર;
થીર રહું તો સરકે ધરતી
હું તો નિત્ય પ્રવાસી.

સ્પર્શુ તો સાકાર, ન સ્પર્શુ તો જે ગેબી માયા,
હું જ ઉકેલું, હું જ ગૂંચવું, એવા ભેદ છવાયા;
હું જ કદી લપટાઇ જાળમાં
હું જ રહું સંન્યાસી.

હું જ વિલાસે રમું, ધરી લઉં હું જ પરમનું ધ્યાન,
કદી અયાચક રહું, જાગી લઉં કદી દુષ્કર વરદાન;
મોત લઉં હું માગી, જે પળ,
લઉં સુધારસ પ્રાશી !

-હરીન્દ્ર દવે

ગોકુળમાં કોકવાર આવો તો કાન – માધવ રામાનુજ

સ્વરાંકન : દક્ષેશ ધ્રુવ
સ્વર : દક્ષેશ ધ્રુવ

.

સ્વર : મિતાલી સિંઘ
સંગીત : શ્યામલ સૌમિલ મુનશી

.

ગોકુળમાં કોકવાર આવો તો કાન,
હવે રાધાને મુખ ના બતાવશો;
ગાયોનું ધણ લઇને ગોવર્ધન જાવ ભલે,
જમનાને કાંઠે ના આવશો.

તાંદુલની પોટલીએ પૂનમની રાત
ભલે બાંધીને આવો ગોકુળમાં,
અડવાણે નૈં દોડે કોઇ હવે,
વિરહાના રાજ નહિ જીતો ગોકુળનાં;
સમરાંગણ તમને તો શોભે હો શ્યામ,
વગર હથિયારે ત્યાં જ તમે ફાવશો !

પાંદડે કદમ્બના, પાંપણની ભાષામાં,
લખી લખી આંખ હવે ભરીએ,
જમનાનાં જળ, તમે દેજો હાથોહાથ
માધવને દ્વારકાના દરિયે:
લખિતંગ રાધાના ઝાઝા જુહાર….
શ્યામ, અંતરમાં ઓછુ ના લાવશો !

– માધવ રામાનુજ

હું મારી મરજીમાં નૈ – રમેશ પારેખ 

સ્વર: ઐશ્વર્યા મજમુદાર 
સ્વરાંકન : અમર ભટ્ટ 
સંગીતઃ અમિત ઠક્કર 
આલ્બમ: હરિને સંગે
 

.

સ્વર: હિમાલી વ્યાસ-નાયક
આલ્બમ: સંગત

.

હું મારી મરજીમાં નૈ ‘હરિજી, મુંને એવી મોહાડી ગયા, સૈ 

હું શું વરસું? હું શું રેલું? હું શું ઢોળું, તિયાં ?
મન મારું એક જળનો ખોબો – જગજીવન પી ગિયા 
– સાટામાં મને સતપત ઉજાગરાઓ દૈ.

મીરાં કે પ્રભુ, રમવા આજ્યો ઉતાવળા રથ જોડી
 હું અરધી ચોપાટે પટમાં પડી રહેલ કોડી 
– ખોબામાં તમે ઢાંકો, રમાડો મુંને લૈ.

– રમેશ પારેખ 

દરદ ન જાણ્યાં કોય -મીરાંબાઈ

સ્વર: ગાર્ગી વ્હોરા 
સ્વરાંકન : અમર ભટ્ટ 
સંગીતઃ અમિત ઠક્કર 
આલ્બમ: હરિને સંગે 

.

હે રી મ્હાં દરદે દીવાણી મ્હારાં દરદ ન જાણ્યાં કોય
ઘાયલ રી ગત ઘાઈલ જાણ્યાં, હિવડો અગણ સંજોય 
મ્હારાં દરદ ન જાણ્યાં કોય

દરદ કી માર્યાં દર દર ડોલ્યા બૈદ મિલ્યા નહિં કોય 
મ્હારાં દરદ ન જાણ્યાં કોય

મીરાં રી પ્રભુ પીર મીટાંગા જબ બૈદ સાઁવરો હોય 
મ્હારાં દરદ ન જાણ્યાં કોય
-મીરાંબાઈ 

અષાઢે – ઉશનશ 

સ્વર: ઓસમાણ મીર 
સ્વરાંકન : અમર ભટ્ટ 
સંગીતઃ અમિત ઠક્કર 
આલ્બમ: હરિને સંગે 

.

અષાઢે તણખલું ના તોડીએ જી,
એ જી, એ તો ફૂટતું રે ઘાસ,
એમાં ધરતીના શ્વાસ,
એની પત્તીની પીમળમાં પોઢીએ જી… અષાઢે તણખલું ના તોડીએ જી.

પ્રભાતે પછેડિયું ના ઓઢીએ જી,
એ જી, આવ્યાં અજવાળાં જાય,
આવ્યા વાયુયે વળી જાય,
આવ્યા રે અતિથિ ના તરછોડીએ જી…. અષાઢે તણખલું ના તોડીએ જી.

તારે આંગણિયે ઊગ્યું એ પરોઢિયે જી,
એ જી, એ તો ફાગણ કેરું ફૂલ,
એમાં એવી તે કઈ ભૂલ ?
પરથમ મળિયા શું મુખ ના મોડીએ જી…. અષાઢે તણખલું ના તોડીએ જી.

–ઉશનસ્

હૈયા – સૌમ્ય જોશી 

સંગીત : મેહુલ સુરતી 
સ્વર: શ્રુતિ પાઠક, આદિત્ય ગઢવી  
આલ્બમ: હેલારો 

.

મારા હૈયાનાં ઝાડવાની હેઠ..

ઠેક્યા મેં થોરિયા, ને ઠેકી મેં વાડ
ઠેક્યા તેં દીધેલા ઊંચેરા પ્હાડ,
ઠેકી મેં ઠોકર, ને ઠેકી મેં ઢીંક,
ઠેકી તેં દીધેલી ઊંડેરી બીક,
ઠેકી-ઠેકીને હવે પહોંચી છું ઠેઠ,
મારા હૈયાનાં ઝાડવાની હેઠ.

ઠેકયા મે થોરિયા ને ઠેકી મેં વાડ,
ઠેકયા તે દીધેલા ઊંચેરા પહાડ,
ઠેકી મેં ઠોકર ને ઠેકી મેં ઢીક,
ઠેકી તે દીધેલી ઉંડેરી બીક,
ઠેકી ઠેકી ને હવે પહોંચી છું ઠેઠ,
મારા હૈયાનાં ઝાડવાની હેઠ.

છોડ્યા મેં ઉંબરાં, ને છોડી મેં પાળ,
છોડી તે પાથરેલી આખી જંજાળ,
છોડ્યા મેં સરનામાં ને છોડ્યું મેં નામ,
છોડ્યું સીમાડાનું છેવટનું ગામ,
છોડી છોડી હવે પહોંચી છું ઠેઠ,
મારા હૈયાનાં ઝાડવાની હેઠ.

ઢોળ્યાં મેં ઢોળ્યાં તે દીધેલા ઘૂંટ,
હવે મારી ઝાંઝરી ને બોલવાની છૂટ,
ખીલેથી છૂટ્યા છે ઓરતાના ધણ,
વીરડાને ભાળે હવે મીઠાના રણ
રણના રસ્તે હું તો પહોંચી છું ઠેઠ, 
મારા હૈયાનાં છાંયડાની હેઠ.
-સૌમ્ય જોશી