मधुशाला – 7
चलने ही चलने में कितना जीवन, हाय, बिता डाला !
‘दूर अभी है’, पर, कहता है हर पल बतलाने वाला;
हिम्मत है न बढूँ आगे को साहस है न फिरूँ पीछे;
किंकर्तव्यमूढ़ मुझे कर दूर खड़ी है मधुशाला।
– डॉ. हरिवंशराय बच्चन
મધુશાલા – 7
જીવન હાય વિતાવી દીધું જગને મારગ જાવામાં !
‘હજી દૂર છે’ એમ કહે છે મુજને સૌ કહેવાવાળા;
હામ નથી કંઈ આગળ જાવા જોમ નથી પાછા ફરવા;
સાવ કરીને વિમૂઢ મુજને, દૂર ઊભી છે મધુશાલા.
– ડૉ. જગદીશ ત્રિવેદી
ક્યાં કશી ચિંતા જ છે! ઘર તો સદા મોજૂદ છે !
પગ તળે ધરતી ને અંબર તો સદા મોજૂદ છે!
પ્યાસ પહોંચાડીશ સીમા પર ચરમ, તો મેળવીશ,
ભીતરે તારી સરોવર તો સદા મોજૂદ છે!
દ્વેષ-ઈર્ષ્યા, વેર ઓસરતાં-ઊછરતાં જાય છે,
છે સનાતન, ઢાઈ અક્ષર તો સદા મોજૂદ છે!
ક્ષીણ, કપરા કાળમાં એ ઊંચકી લેશે તને
છાપ એક જ હોય, ઈશ્વર તો સદા મોજૂદ છે!
એય ભજતો હોય છે જીવંત મૂર્તિ આજીવન,
સૌ મુસલમાનોમાં કાફર તો સદા મોજૂદ છે!
એ જનમમાં પણ હું પંકાયો જ ‘ગાલિબ’ નામથી,
આપથી ‘શોભિત’ શાયર તો સદા મોજૂદ છે!
– શોભિત દેસાઈ
લાખ છો કોશિશ કરે એ ભાગવાની,
પણ નદી પાણી ત્યજી ને કયાં જવાની?
એક પણ ઘટના વગર જીવી ગયો છું,
આખરે આ એક ઘટના તો થવાની.
એમણે ચંદન સમા અવસર ઘસ્યા છે,
એમની પણ જાત ચૌક્કસ મ્હેંકવાની.
આપણે અત્યાર થઈ ઊભા રહ્યા ને-
થઈ ગણતરી ફક્ત જૂનાની-નવાની.
ગાંડપણ નૈ ટેવ, મારે ટેવ છે આ;
ઘર વગર અમથા જ બારી વાંસવાની.
– અનિલ ચાવડા
દરબાર ‘શૂન્ય’ નો – ‘શૂન્ય’ પાલનપૂરી ની પ્રતિનિધિ ગઝલો નો સંચય
સંપાદક – મુસાફિર પાલનપૂરી
તેજઅંધારે
જ અંત આદિમાં, તું જ તેજઅંધારે;
તું જ સાર છે કેવળ, આ અસાર સંસારે,
પથ્થરો તરે છે તો, એક અજું છે મારે,
મુજ જીવનની નૌકા પણ જઈ ચઢી છે મજધારે.
જન્મના સકળ ફેરા લેશ પણ નથી ભારે,
હું બધુંયે સમજું છું તું જ આવશે હારે.
એ જ આશ્વાસનથી શ્વાસ લઉં છું સંસારે,
ક્યાંક તું મળી જાશે, કોઈ નામ-આકારે.
રોમેરોમ ચાલે છે એ જ નામની રટના,
ઝેર પણ બને અમૃત જેના એક ઉદ્ગારે.
ભક્તજનની નજરોનાં પારખાં નથી સારાં,
એક દી’ બતાવીશું આપને નયનદારે.
ધન્ય મારાં પાપોને, મેળવી તો દે છે એ,
કોઈ પણ બહાનાથી, એક ન એક અવતારે !
આપદામાં પૂરો છો ચીર નવર્સે નવ્વાણું;
ત્રણ એમ રાખો છો ચીંથરીનું પણ ક્યારે !
મેં જ ખોટ પૂરી છે ‘શૂન્ય’ તારા સર્જનની,
તું મને જ તરછોડે ? તું મને જ ધિક્કારે ?
– ‘શૂન્ય’ પાલનપૂરી
વૃંદાવનમાં વેણું વગાડે શ્યામ
ને યમુના તટે મારી જોને ગાગર છલકે…
હૈયું હરણ બની એ…ય…ને, જાય દોડી,
હું દોડી ચ૨ણ લઈ જોને, ગાગર છલકે…
વૃંદાવનમાં વેણુ વગાડે શ્યામ…
આંખ્યુંમાં ઉજાગરો રાતની રાતો,
ને, તારા નયનના ઉલાળાનું કરું શું શ્યામ?
તારી તે ૨ઢમાં મૂક્યાં મેં કામકાજ,
ને, વેણુની તાન દિ’ આખો ગણગણું શ્યામ!
વૃંદાવનમાં વેણુ વગાડે શ્યામ…
છૂટી મૂકું ગાયોને, બંધાતી હું ખીલે,
મનના હિંડોળે તો શ્યામ તું જ સદા ઝૂલે…!
સાનભાન ભૂલેલી અડતી કુંવારી કળીને,
સપનાંનાં ફૂલો મારે રોમેરોમ જોને ખીલે…!
વૃંદાવનમાં વેણુ વગાડે શ્યામ…
– જયશ્રી વિનુ મર્ચન્ટ
પવન માનતો નથી નહીં તો એની સાથે સરી જવું છે,
સાચું કહું તો મારે મારી ડાળ ઉપરથી ખરી જવું છે.
પાણીમાં ઓગાળી તડકો પી જાવાનું સહેલ નથી,
સુગંધનો દીવો જ કહે છે મારી પાસે તેલ નથી.
પીળા શ્વાસે લીલાં સ્વપ્નો ઉછેરવાં કૈં ખેલ નથી,
ધગ ધગ સૂરજ સામે હો ને એક જ શ્વાસે ઠરી જવું છે,
સાચું કહું તો મારે મારી ડાળ ઉપરથી ખરી જવું છે.
મળે ધરાનો ખોળો અંતે શું મોટી મિરાત નથી?
મરણ પછી પણ હૂંફ મળે એ નાનીસૂની વાત નથી.
ઝળહળ પાંખે ઊડી જવાનું એ બાજુ, જ્યાં રાત નથી.
જીવન જેણે આપ્યું એનાં દર્શન કાજે ફરી જવું છે,
સાચું કહું તો મારે મારી ડાળ ઉપરથી ખરી જવું છે.
– મુકેશ જોષી
ગઝલની સુગંધ
શબ્દોનાં સર્વે બારણાં અંદરથી બંધ હોય
ચારે તરફ છતાંય ગઝલની સુગંધ હોય
ઉપવન સુધી જવાના જો રસ્તાઓ બંધ હોય
ચારે તરફ છતાંય ગઝલની સુગંધ હોય
કવિતાના ઊંડે ઊંડે સકલ શ્વાસ બંધ હોય
ચારે તરફ છતાંય ગઝલની સુગંધ હોય
કાળું ડિબાંગ મૌન ખરેખર તો અંધ હોય
ચારે તરફ છતાંય ગઝલની સુગંધ હોય
વીતી જવાય ક્ષણ બની એવો પ્રબંધ હોય
ચારે તરફ છતાંય ગઝલની સુગંધ હોય
સુકાયેલી વસંતની પર્ણોમાં ગંધ હોય
ચારે તરફ છતાંય ગઝલની સુગંધ હોય
કવિતાની બાબતે તો બીજી પણ પસંદ હોય
ચારે તરફ છતાંય ગઝલની સુગંધ હોય
– આદિલ મન્સૂરી
સંકલન – ‘ગઝલ નામેગઝલ’ – રમેશ પુરોહિત
मधुशाला – 6
मदिरालय जाने को घर से चलता है पीनेवाला,
‘किस पथ से जाऊँ’ असमंजस में है वह भोलाभाला;
अलग-अलग पथ बतलाते सब पर मैं यह बतलाता हूँ.
‘राह पकड़ तू एक चला चल’, पा जाएगा मधुशाला।
डॉ. हरिवंशराय बच्चन
મધુશાલા – 6
મદિરાલય જાવાને ઘરથી નીકળે છે પીવાવાળા,
કિયે મારગે જાવું એની અવઢવમાં ભોળાભાળા;
અલગઅલગ પથ દેખાડે સૌ પણ હું એક જ વાત કહું
‘એક જ મારગ પકડ ગતિ કર’, મળી જવાની મધુશાલા.
– ડૉ. જગદીશ ત્રિવેદી
દ્વારે ત્વચાના તાર ઉતારીને આવજો !
ભીતરના સર્વ ભાર ઉતારીને આવજો !
વિચાર-નિર્વિચાર ઉતારીને આવજો !
ઇચ્છાઓ પેલે પાર ઉતારીને આવજો,
મનગમતા ઘાવ મૌન અહીં ધરશે આપને !
શબ્દોની સારવાર ઉતારીને આવજો.
તૈયારી રાખજો કે સમયથી થવાય પર
શું રાત…શું સવાર…ઉતારીને આવજો
વાતાવરણ પ્રશાંત છે, રંગોવિહીન છે,
કાચીંડા! કારોબાર ઉતારીને આવજો
આશ્ચર્યો અવનવાં છે, નવું થાય છે શરૂ
આખા જીવનનો સાર ઉતારીને આવજો !
આસક્તિ, મોહ, લાગણી, ખેંચાણ, આશરો
વરવા બધા વિકાર ઉતારીને આવજો !
જ્યાં પહેલું ડગ ભર્યું કે રચાશે અનન્ય યોગ,
મંઝિલ બધી ઉધાર ઉતારીને આવજો !
એવું ઊડો કે નામ હવા પર લખી શકાય,
આવાસના ખુમાર ઉતારીને આવજો !
– શોભિત દેસાઈ
પંખી વત્તા કલરવ વત્તા સુંદર તાજી અટકળ વત્તા…
પ્રભાત વત્તા પુષ્પો વત્તા મોતી જેવું ઝાકળ વત્તા…
વાદળમાંથી વર્ષા વર્ષામાંથી ઝરણું ઝરણાંમાંથી?
સરિતા વત્તા દરિયો વત્તા વરાળ વત્તા વાદળ વત્તા…
વૃક્ષો વત્તા છેદન વત્તા બારી ને દરવાજા વત્તા,
ખુરશી વત્તા ટેબલ વત્તા શોભા વત્તા કાગળ વત્તા…
પત્રો વત્તા પ્રેમી વત્તા સમાજ વત્તા રિવાજ વત્તા,
મળવું છૂટ્ટા પડવું વત્તા આંખોમાંથી ખળખળ વત્તા…
રસ્તા વત્તા ખાડા વત્તા પગ છે સૌના આડા વત્તા.
જીવન વત્તા સ્પર્ધા વત્તા થાવું આગળ-પાછળ વત્તા…
– અનિલ ચાવડા
