રાતદિન સાંજે સવારે ક્યાંય પણ હોતો નથી,
કોઈ પ્હેરો તુલસીક્યારે ક્યાંય પણ હોતો નથી.
તારું સરનામું બધાને એટલે આપ્યું છે મેં,
તારા ફળિયાથી વધારે ક્યાંય પણ હોતો નથી.
એમણે બસ પાંપણો ઢાળીને હું ભાંગી પડ્યો,
એટલો આઘાત ભારે ક્યાંય પણ હોતો નથી.
આપની આ રેશમી ઘનઘોર જુલ્ફોની ઘટા,
છાંયડો આથી વધારે ક્યાંય પણ હોતો નથી.
તું ખલીલ આમ જ ગમે ત્યારે ગમે ત્યાં હોય છે,
જ્યારે હું શોધું છું ત્યારે ક્યાંય પણ હોતો નથી.
– ખલીલ ધનતેજવી
હું ચહેરો ત્યાં જ છોડીને તને મળવા નહિ આવું,
કે દર્પણ તોડી ફોડીને તને મળવા નહિ આવું.
ખુમારી તો ખરેખર વારસાગત ટેવ છે મારી,
હું મારી ટેવ છોડીને તને મળવા નહિ આવું.
કહે તો મારું આ માથું મૂકી લાઉં હથેળી પર,
પરંતુ હાથ જોડીને તને મળવા નહિ આવું.
તું દરિયો છે, તો મારું નામ ઝાકળ છે, એ જાણી લે,
નદીની જેમ દોડીને તને મળવા નહિ આવું.
ટકોરા દઈશ, પણ દરવાજો તારે ખોલવો પડશે,
કોઈ દીવાલ તોડીને તને મળવા નહિ આવું.
ખલીલ! આવીશ તો કે’ જે કે ઉઘાડેછોગ હું આવીશ,
હું માથામોઢ ઓઢીને તને મળવા નહિ આવું.
– ખલીલ ધનતેજવી
મારે તો રોજ જલસા લગાતાર કેટલા ?
બોલ તારા વર્ષમાં રવિવાર કેટલા ?
જ્યાં ટેરવેથી જાતે ટકોરા ખરી પડે;
એવા અહીં લાગણીના દ્વાર કેટલા ?
ઘર એક પણ સૌના ઓરડા અલગ;
ઘરમાં જ અંદામાન નિકોબાર કેટલા
-ખલીલ ધનતેજવી
કાવ્ય પઠનઃ ખલીલ ધનતેજવી
.
photo from internet
ચાલ પર્વત પર ચડીને ખૂબ ચીસો પાડીએ,
જો આ સન્નાટો ન તૂટે તો તિરાડો પાડીએ.
એક ચાંદો આભમાં બી જો અગાશીમાં ઊગ્યો,
બેઉમાંથી કોને સાચો, કોને ખોટો પાડીએ.
બાળપણ, યૌવન, બૂઢાપો, વેશ સૌ ભજવી ચૂક્યા,
થૈ ગયું પૂરું આ નાટક, ચાલ પડદો પાડીએ.
ભૈ આ મારી નામના છે શી રીતે વહેચું તને,
બાપની મિલકત નથી કે ભાગ અડધો પાડીએ.
હા,ખલીલ એવું કશું કરીએ સૌ ચોંકી ઊઠે,
થઇ શકે તો ચાલ પરપોટામાં ગોબો પાડીએ.
– ખલીલ ધનતેજવી
———————————————
હવાનો હાથ જાલીને રખડતા આવડી ગ્યુ છે,
મને ખુશ્બૂની દુખતી રગ પકડતા આવડી ગ્યુ છે.
હવે આનાથી નાજૂક સ્પર્શ બીજો હોય પણ ક્યાંથી,
મને પાણીના પરપોટાને અડતા આવડી ગ્યુ છે.
બધા ખમતીધરો વચ્ચે અમારી નોંધ લેવાશે,
ભરી મહેફિલમાં સૌની નજરે ચડતા આવડી ગ્યુ છે.
હવે તો સાપને પણ ઝેર ખાવાનો વખત આવ્યો,
મદારીને હવે માણસ પકડતા આવડી ગ્યું છે.
– ખલીલ ધનતેજવી
————————————————
સુખચેન તો કર્તવ્ય વગર ક્યાંથી લાવશો
તમને દુવા તો મળશે અસર ક્યાંથી લાવશો
બંગલો તો ઓછેવત્તે ગમે ત્યાં મળી જશે
ઘર, ઘર કહી શકાય એ ઘર ક્યાંથી લાવશો
શત્રુ તો ઉઘાડો છે છડેચોક દોસ્તો
મિત્રોને પારખે એ નજર ક્યાંથી લાવશો
શંકરની જેમ નાગને મફલર કરી શકો
પણ ઝેર પી જવાનું જિગર ક્યાંથી લાવશો
મંજિલ ‘ખલીલ’ આવશે રસ્તામા ક્યાંક પણ
સથવારો હોય એવી સફર ક્યાંથી લાવશો
– ખલીલ ધનતેજવી
———————————-
ઝેરનો તો પ્રશ્ન ક્યાં છે, ઝેર તો હું પી ગયો,
આ બધાને એ જ વાંધો છે કે હું જીવી ગયો !
હું કોઈનું દિલ નથી, દર્પણ નથી, સ્વપ્નું નથી,
તો પછી સમજાવ કે હું શી રીતે તૂટી ગયો.
માછલીએ ભરસભામાં ચીસ પાડીને કહ્યું,
તેં મને વીંધી છે મારી આંખ તું ચૂકી ગયો.
એમ કંઈ સ્વપ્નામાં જોયેલો ખજાનો નીકળે ?
એ મને હેરાન કરવા મારું ઘર ખોદી ગયો.
ને ખલીલ, એવું થયું કે છેક અંતિમ શ્વાસ પર
મોતને વાતોમાં વળગાડીને હું સરકી ગયો.
– ખલીલ ધનતેજવી
આજની આ ગઝલ – આખેઆખી ઊર્મિની ગાગરમાંથી .. 🙂
(મૌનની મસ્તીથી રંજાડું તને… ફોટો: વેબ પરથી)
લે, આ મારી જાત ઓઢાડું તને,
સાહેબા ! શી રીતે સંતાડું તને.
તું ભલે દિલમાં રહે કે આંખમાં,
ક્યાંય પણ નીચો નહિ પાડું તને.
કાંઈ પણ બોલ્યા વગર જોયા કરું,
મૌનની મસ્તીથી રંજાડું તને.
તું નહિ સમજી શકે તારી મહેક,
લાવ કોઈ ફૂલ સૂંઘાડું તને.
હૂબહૂ તારી જ લખવી છે ગઝલ,
તક મળે તો સામે બેસાડું તને.
તેં નિકટથી ચંદ્ર જોયો છે કદી ?
આયનો લઈ આવ દેખાડું તને !
ઘર સુધી તું આવવાની જીદ ન કર,
ઘર નથી, નહિતર હું ના પાડું તને !
ખલીલ ! આકાશને તાક્યા ન કર,
ચાલ છત પર ચંદ્ર દેખાડું તને !
– ખલીલ ધનતેજવી
ઓસરીના દીવા પર આપને ખુમારી છે,
મેં ય વાવાઝોડાની આરતી ઉતારી છે.
સાવ ખાલી હાથે પણ આલીશાન જીવ્યો છું
મેં સતત ગઝલ માફક, જિંદગી મઠારી છે.
શાણપણ કહે છે કે દિલ તો સાવ પાગલ છે
દિલ કહે છે, બુધ્ધિ તો બેશરમ ભિખારી છે
જંગલોના સન્નાટા ક્યાં મને ગણાવે તું?
મેં નગરના કરફ્યુમાં જિંદગી ગુજારી છે
એ ગુંલાટો ખવડાવે, નાચ પણ નચાવી દે
જિંદગી ઓછી નથી, જિંદગી મદારી છે.
આજે એક નાનકડુ સંકલિત… કોઇ વિષય વગર… બસ એમ જ, મને ગમેલા થોડા શેર એક સાથે… ગમશે ને દોસ્તો ? 🙂
દિલ મહીં તુજ ધ્યાન વિણ બીજું કશું પણ હોય શું ?
રાધિકાને ક્હાન વિણ બીજું કશું પણ હોય શું ?
– અગમ પાલનપુરી
હેમ છું મિત્રો કસોટી જોઇને વિહવળ નથી
પારખી લેજો મને સો વાર હું પિત્તળ નથી.
– અઝીઝ કાદરી
એટલે કરતો નથી એની દવા
ઘાવ દિલમાં તેં કરેલા હોય છે.
– અઝીઝ ટંકારવી
ભીંત ઉપર મોર ચીતરો તો ભલે
ત્યાં ટહુકા ટાંગવાનું વ્યર્થ છે.
સાવ નિર્મમ ના કહે ‘ગુડ બાય’ તું
ગુજરાતીમાં ‘આવજો’ બોલાય છે.
તું મને પાલવનું ઇંગ્લિશ પૂછ મા
અહીંયા આંસુ ટિસ્યુથી લૂછાય છે.
– અદમ ટંકારવી
સરનામું બધે મારું હું તો પૂછતો હતો
છોડી ગયા છે લોકો તારા દ્વાર પર મને.
સ્વપ્નમાં પણ જે કદી આવ્યા નહિ
ઉમ્રભર યાદ આવશે નહોતી ખબર !
– અદી મિર્ઝા
ના, નહીં પહોચી શકું તારા સુધી,
ઉંબરો, પરસાળ જેવુ હોય તો…
– અંકિત ત્રિવેદી
ઘવાયો છે અહં સૂરજનો કેવળ એ જ બીના પર,
રઝળતા આદમીએ ભરબપોરે ચાંદની માંગી !
– અંજુમ ઉઝયાનવી
છે સુગંધોનો ખજાનો ક્યાંક તારા ભીતરે
પુષ્પના વિન્યાસ પાસે ખંડણી ઉઘરાવ મા.
તરસને બંધ બેસે એમ જળ તું શોધતો હો તો
તને ટીપું નહીં મળશે, બધા શ્રાવણ તપાસી લે.
-અશરફ ડબાવાલા
ટહુકાઓનું તો ઠીક બધે વિસ્તરી ગયા
છોડી તને વિહગ ! પીંછાં કરગર્યા કરે.
– આશ્લેશ ત્રિવેદી
તારી ભીતર આખો ઝાકળનો દેશ
તડકાના ટુકડા સંઘરવાનું છોડ
– કાજલ ઓઝા
મારા હ્રદયમાં કો’કના પગરવની આસ છે
વાતાવરણમાં એટલે આવો ઉજાસ છે.
– કાસમ પટેલ
શંકરની જેમ નાગને મફલર કરી શકો
પણ ઝેર પી જવાનું જિગર ક્યાંથી લાવો ?
હું જ અંધારાના ડરથી આંખ ના ખોલી શક્યો
એક સળગતી મીણબત્તી રાતભર સામે હતી.
પહેલાં જેવો પ્યારનો માણસ નથી
આ જગતમાં ક્યારનો માણસ નથી
તું ડગ ભરવાની હિંમત કર, ઊતરતા ઢાળ જેવો છું
મનાવી લે મને, હું સાવ નાના બાળ જેવો છું.
– ખલીલ ધનતેજવી
કેવા શુકનમાં પર્વતે આપી હશે વિદાય,
નિજ ઘરથી નીકળી નદી પાછી વળી નથી.
શ્રદ્ધાનો હો વિષય તો પુરાવાની શી જરૂર?
કુરઆનમાં તો ક્યાંય પયમ્બરની સહી નથી.
– જલન માતરી
શું કરૂં તારી અઢાર અક્ષૌહિણી ?
તું નથી એજ જંગ છે મારી ભીતર.
હું નવી દુનિયામાં જન્મેલી ગઝલ,
કાફિયા સૌ તંગ છે મારી ભીતર.
– વિવેક મનહર ટેલર
ગુફ્તગૂમાં રાત ઓગળતી રહી;
ને શમાઓ સ્પર્શની બળતી રહી.
વૃક્ષની ડાળેથી ટહુકાઓ ગયા,
પાનખરની પાંખ સળવળતી રહી.
– મનહરલાલ ચોક્સી
Photo by philipdyer
આમ છંદોલયની પણ શાયદ ખબર પડશે તને,
એક અક્ષર પણ જો રદ, ખબર પડશે તને.
લટ ઘટા ઘનઘોર ચહેરા પર વિખેરી નાખ તું,
પોષ સુદ પૂનમ કે શ્રાવણ વદ ખબર પડશે તને.
તું પ્રથમ તારો જ માહિતગાર થઇ જા, એ પછી,
બાઇબલ, કુરઆન, ઉપનિષદ ખબર પડશે તને.
ભરબપોરે તું કદી માપી જો તારો છાંયડો,
કેટલું ઊંચું છે તારું કદ ખબર પડશે તને.
ઓળખી લે, બંને બાજુથી રણકતા ઢોલને,
આપણામાં કોણ છે નારદ ખબર પડશે તને.
તું ખલીલ અજવાળું પૂરું થાય ત્યાં અટકી જજે,
ક્યાંથી લાગી મારા ઘરની હદ ખબર પડશે તને.
વૃક્ષ ઝંઝાવાત નહીં ઝીલી શકે
તરણું ઊખડી જાય તો કે’જે મને
જિંદગી તારાથી હું થાક્યો નથી
તું જો થાકી જાય તો કે’જે મને
