લોકશાહીની સાંકળ પાછી ચૂંટણીએ ખખડાવી.
બૂઢિ માની ખબર કાઢવા જાણે દિકરી આવી.
મશીન પણ આ મતદાતાનો કેવો રાખે ખ્યાલ!
જેના પર એ મુકે આંગળી બત્તી ધરતુ લાલ.
કહે મીનીસ્ટર આ વખતે પણ ચૂંટણી લડશું ત્યાથી
થોભો પહેલા યાદ કરી લઉં ચૂંટાયોતો ક્યાંથી?
એ ય આપણે જીત્યા તો તો દિલ્હી રહેવા જાશું,
રાજ મળે તો ઠિક નહિતર ટેકા વેચી ખાશું.
તું કયે છે તો આ ચૂંટણીમાં લે ઊભો રયો હું
પણ ધારો કે જીતી ગ્યો તો ત્યાં કરવાનું શું ?
અભિનંદન બભિનંદનને તો હમણા ટાંગો ભીંતેં
પહેલા ઇ તો ગોતી કાઢો જીતી ગ્યા કઇ રીતે ?
કોટિ કંઠ જેના સ્તુતિગાન કરે
કોટિ કંઠ જેના સ્તુતિગાન રટે,
જેને દર્શન વિશ્વ બધું ઉમટે ;
મૃત માનવતાને જીવાડવામાં
જેની જોડી નથી ધરતીને પટે ;
એવા અદભૂત આ અવધૂતનું અંતર
આંખ ખોલી એક વાર જુઓ :
એને ભીતરમાં ભડકા સળગે ,
એનું દુ:ખ દેખી એકવાર રુવો !
એણે માનવપ્રેમનું ગાણું કર્યું :
ઝેર જીરવીને સુધા-વ્હાણું કર્યું ;
અને જૂઠને હિંસાની સામે સદા એણે
એક અખંડ ધિંગાણું કર્યું ;
અને આજે એની તપસિધ્ધિકેરે ટાણે
જૂઠ ને ઝેર રેલાઇ રહ્યા !
જેને નાથવા આયખું ગાળ્યું તે નાગના
તાંડવ આજ ખેલાઇ રહ્યા !
એણે માનવતાને મ્હોરાવવી’તી ,
દેવવાડી ધરાપે લ્હેરાવવી’તી :
હ્ર્દયે હ્ર્દયે પ્રભુના કમલો કેરી
ફોરમ દિવ્ય ફોરાવવી’તી :
અને ઉકરડા આજ ડુંગર ડુંગર
જેવડા એની મા-ભોમ પરે ;
બદબો થકી રુંધતા આત્મને દેખી
ઉર એનું કલ્પાન્ત કરે !
ઓ રે , જન્મજયંતી તણા રસિયા ,
ખોલો લોચન અંધકારે ગ્રસિયાં
જરી તો દેખો ઘન વેદનાના
વન અંતર જે એમને વસિયા
એની આત્મસૃષ્ટિને ઉચ્છેદીને
એના દેહની આરતી શીદ કરો :
ડગલે ડગલે એનું ખૂન કરી
એને પૂજવા પુષ્પથી કાં નીસરો !
એની જન્મજયંતી તો ત્યારે થશે ,
જ્યારે પ્રેમની બીન બજશે ,
જ્યારે બ્રહ્મના અંકશા મુક્ત આકાશમાં
મુક્ત ધરા દિવ્યતા સજશે ;
એને મુક્ત સમીરને નીરના નૃત્ય ની
સંગ મીલાવીને તાલ સદા
અરે મુક્ત પ્રકાશમાં મુક્ત માનવ્યનું
નાચી રહેશે મન મુક્ત યદા !
– કેવી અનહદ મળી
મને જાત સાથે જીવવાની ફુરસદ મળી.
– મારા મૌન ઉપર શબ્દોના થાપા હતા
એમાં કેટલા ઉઝરડા ને કાપા હતા
મારી અલગારી, કુંવારી સોબત મળી
મને જાત સાથે જીવવાની ફુરસદ મળી.
હાશ ! એકાંતનો તંબુ હું તાણી બેઠો
હું કેટલો નજીક – દૂર એ જાણી બેઠો.
કિસ્મતની વાત :
મને મારી પોતાની પાછી મિલ્કત મળી !
મને મારી સાથે જીવવાની ફુરસદ મળી.
મેં એક ફૂલને
ધારીધારીને જોયું
ને આંખમાં
ઝાકળ બાઝી ગયાં.
મેં એક ઊડતા પંખીને
એકીટશે જોયું
ને આંખમાં
વાદળ વાગી ગયાં.
અચાનક વીજળી પડી.
મારા હાથમાં
થોડીક પાંદડી, એકાદ પીંછું –
અને એનાથી રચાતી
આ कविता.
મારામાં ઊગે ને મારામાં આથમે
એ ઝાડવાને કેમ કરી ઝાલું જી રે ?
લીલાંછમ પાંદડા કરમાયાં એવાં
કે આ મેળામાં કેમ કરી મ્હાલું જી રે ?
મારામાં વાદળા ઘેરાય ને વીખરાય :
જળને હું કેમ કરી ઝીલું જી રે ?
એકલતાનું આ સરોવર ઊભરાય
હું કમળ થઇને કેમ ખીલું જી રે ?
સૂની આ ગલીઓ ને સૂનાં મકાન છે :
એમાં જઇને કેમ મારે વસવું જી રે ?
આંખોમાં આંસુને સંતાડી રાખ્યાં
પણ કેમ કરી હોઠેથી હસવું જી રે ?
ચહેરો ઉતારું ને મ્હોરાને પહેરું :
મ્હોરું પહેરીને કેમ જીવવું જી રે ?
પૃથ્વીની પથારી પીંજાઇ ગઇ
ને ચીથરેહાલ આભ કેમ સીવવું જી રે ?
ઝરણાં અચાનક મળી ગયાં
એકબીજાને ભેટ્યાં ને
ભળી ગયાં.
અમે અચાનક મળી ગયાં
-અમે, ના રસ્તા કે ના ઝરણાં
એટલે-
ના છૂટાં પડ્યાં, ના ભળી ગયાં !
( આભાર : લયસ્તરો )
સ્પર્શ દઈ
પાણી વહી જાતું હશે
ત્યારે કંઈક
આ પત્થરોને કંઈક તો થાતું હશે…
—————–
( આભાર : લયસ્તરો )
રે આવ્યો કાળ ઉનાળો
અવની અખાડે, અંગ ઉઘાડે, અવધૂત ઝાળજટાળો.
રે આવ્યો….
એના શ્વાસે શ્વાસે સળગે
ધરતી કેરી કાયા;
એને પગલે પગલે ઢળતા
પ્રલય તણા પડછાયા.
ભરતો ભૈરવ ફાળો.
રે આવ્યો….
એના સૂકા હોઠ પલકમાં
સાત સમુન્દર પીતા
એની આંખો સગળે જાણે
સળગે સ્મશાન ચિતા.
સળગે વનતરુડાળો
રે આવ્યો….
કોપ વરસતો કાળો
રે આવ્યો કાળ ઉનાળો.
—————————————–
આ સાથે નાનપણમાં લખેલા ઉનાળાની ઋતુ પરના નિબંધો ( પરીક્ષા માટે જ તો વળી.. !! ) યાદ આવી ગયા. અને સાથે યાદ આવી નીચે આપી છે એમાંની પ્રથમ બે પંક્તિઓ… જેનાથી કાયમ ઉનાળાના નિબંધની શરૂઆત થતી….
આવ્યો આવ્યો બળ બળ થતો દેખ જોગી ઉનાળો;
વા વૈશાખી પ્રબળ વહતા, ઊડતી અગ્નિઝાળો.
ઝોળા ખાતી રસદ ફળની લૂમ, લૂ વાય ઊની;
પાણી ડૂક્યાં, સજળ સરિતાઓ થઈ વારિસૂની.
આપણા ગુજરાતમાં તો વસંત ઋતુ ક્યારની આવી ને ગઇ… પણ આ વખતે અહીં અમેરિકામાં મોડી મોડી હજુ હમણા જ વસંત આવી છે. ( જો કે મારા કેલિફોર્નિયામાં તો એ પણ કંઇ એટલું જણાતુ નથી. ) વસંતની પધરામણીનું એક ખુબ જ સુંદર ગીત આવતી કાલે… પણ આજે વાંચીયે જયંત પાઠકની આ કવિતા. લાગે છે કે આવા જ કોઇ પ્રેમીની ફરિયાદ ઉપરવાળાએ સાંભળી લીધી હશે 🙂
પણ હા, એક વાત જરૂર કહીશ… નાની અમથી, પણ તરત જ ગમી જાય એવી સુંદર કવિતા.
આવતી રોકો વસંતને
મારે આંગણિયે ફુલડાંના ફાલ
લાવતી રોકો વસંતને
એ તો આંગણને આંબલિયે ટહુકો કરે,
અહીં એકલડું ઉર મારું હીબકાં ભરે.
કોઇ હેતસૂના હૈયાની ડાળ
હલાવતી રોકો વસંતને.
શાને શીળો સમીર બની અંગે અડે !
મારા ઝૂરતા જીવન સાથ રંગે ચડે !
એની વેણુંમાં વેદનાનું વ્હાલ
વહાવતી રોકો વસંતને.
ઉરે હતી વાત હજાર કે’વા
કિન્તુ નહીં ઓષ્ઠ જરીય ઊઘડ્યા;
જલ્યા કર્યા અંતર સ્નેહદીવા,
ઉજાશ શાં હાસ્ય મુખે ન આવિયાં.
નિસર્ગલીલા તુજ સાથ જોવા
હૈયે હતા કોડ, ન પાય ઊપડ્યા;
સૂરે મિલાવી તુજ સૂર, ગાવા
ઉરે ઊઠયાં ગીત, બધાં શમાવ્યાં.
મળી મળી નેન વળી જતાં ફરી,
અકથ્ય શબ્દે વદી વાત ઉરની;
હૈયું મૂગું ચાતક શું અધીર;
એ રાહ જોતું તુજ શબ્દબિન્દુની :
એવો અબોલ-દિન છે સ્મૃતિમાં,
– જે દિ’ ચડ્યાં અંતર પૂર નેહનાં ?
