Category Archives: કાવ્યપ્રકાર

તમે મળતા નથી ને – ભાગ્યેશ જહા

સ્વર : ભૂમિક શાહ
આલ્બમ : સંગત
સ્વરાંકન : હરિશ્વંદ્ર જોશી

.

તમે મળતા નથી ને છતાં લાગે કે આપણે કેટલું મળ્યાં !
સાંજના ઢળતાં નથી ને છતાં લાગે કે તે તો કેટલું ઢળ્યા !

સાંજે મળો કે પછી ના પણ મળો છતાં
વૃક્ષની લીલાશ કંઈક બોલતી,
મૌન બની પોઢેલા રસ્તાને કાંઠે
એક ચકલી ભંડાર જેવું ખોલતી;
વાટે વળ્યાં, કદી ના પણ વળ્યાં, છતાં લાગે કે આપણે કેટલું વળ્યાં !

સાગર હરખાય ત્યારે મોજાં પછડાય
તેમાં બુદ્દબુદને કેમ કરી વીણવાં ?
ઝાકળ પર પોઢેલા ક્ષણના કોઈ કિલ્લાને
લાગણીથી કેમ કરી છીણવા ?
શાશ્વતના ભારથી કેટલા જુદા છતાં લાગે કે આપણે કેટલું ભળ્યાં !

– ભાગ્યેશ જહા

સાંયા, એકલું એકલું લાગે – હરિશ્ચન્દ્ર જોશી

સ્વર : ઐશ્વર્યા મજમુદાર
આલ્બમ : સંગત
સ્વરાંકન : હરિશ્વંદ્ર જોશી

.

સાંયા, એકલું એકલું લાગે.
દૂરને મારગ જઈ વળે મન ,
સૂનકારા બહુ વાગે …

સાદ પાડું તો પડઘાતી હું અંદર અંદર તૂટું,
જીવ ઘોળાતો જાય ને પછી ડૂસકે ડૂસકે ખૂટું;
ઝૂરવું મ્હોર્યા ફાગે …

રોજ ઊગે ને આથમે મારા લોહીમાં સૂરજ સાત,
આઠમી હુંયે આથમું મૂકી છાતીએ વેરણ રાત;
આંખ સોરાતી જાગે …

એકલી હું ને દીવડો ગોખે, ખૂટવા બકી હોડ,
ઢૂંકતો અરવ પગલે અંધાર ટૂંપવા મારા કોડ,
કેટલું હજીય તાગે?

– હરિશ્વંદ્ર જોશી

કોઈ રે ઉતારો મારો અંચળો – દલપત પઢિયાર

સ્વર : ઓસમાણ મીર
આલ્બમ : સંગત
સ્વરાંકન : હરિશ્વંદ્ર જોશી

.

કોઈ રે ઉતારો મારો અંચળો,
અમે અમારાં ઓઢેલાં અંધાર રે ! કોઈ રે …

ઢાંકેલી માટીનાં બીજ બધાં બાવરાં,
એનાં મૂળ રે ભીતર મોજાં બા’ર રે ! કોઈ રે…

નિત રે સજું ને નિત નિત સંચરું,
અમને આઘે વાગે અમારા ભણકાર રે ! કોઈ રે …

કેમ રે સંકેલું કેમ કરી ઊકલું,
અમે અમારાં ભીડેલાં ભોગળદ્વાર રે ! કોઈ રે …

ભીતર ભેદો ને છેદો મારો છાંયડો,
અમને અમારા ઓળખાવો અપરંપાર રે ! કોઈ રે …

– દલપત પઢિયાર

કૈંક એ રીતે હ્ર્દયને – હર્ષ બ્રહ્મભટ્ટ

સ્વર : અમર ભટ્ટ
આલ્બમ : સંગત
સ્વરાંકન : હરિશ્વંદ્ર જોશી

.

કૈંક એ રીતે હ્ર્દયને લાગણી ભારે પડી,
એક દીવાને સ્વયંની રોશની ભારે પડી,

આપનારાને હજારો હાથ છે, ભૂલી ગયો,
જેટલી જે કૈં કરી એ માગણી ભારે પડી;

મૌન, કેવળ મૌન, ઘુંટાતું રહ્યું એકાંતમાં,
એ પળે અમથી પડી જ્યાં ટાંકણી ભારે પડી;

તું હતી તારા ઘરે, ને હું હતો મારા ઘરે,
જે પળે દુનિયા ઊભી થઈ આપણી ભારે પડી;

વાંસવન પાછું ઉભું કરવું ઘણું અઘરું હવે,
કટકે કટકે જે બનાવી વાંસળી ભારે પડી;

ચાલવું ને દોડવું ને કૂદવું- સૂના થયા,
એક બાળકથી છૂટી ગઈ આંગળી ભારે પડી.
– હર્ષ બ્રહ્મભટ્ટ

મારા એક વ્હાલા મિત્રે એકવાર કહ્યું હતું – life is 5% what happens to you and 95% how you respond. અહીં મકતાના શેરમાં કંઈક એવી જ વાત નથી? 😊

કૃષ્ણ તારી પ્રીતના તો કંઈક દાવેદાર છે,
કોઈ તારી પીડને જીરવી જવા તૈયાર છે?

રંગ મહેલોની ઉદાસી કોઈએ જાણી નથી,
લોક સમજે દ્વારિકામાં તો બધું ચિક્કાર છે.

કમનસીબી એ જ છે કે આંખ ખાલી બે જ છે,
શું કરે રાધા કે એનાં અશ્રુઓ ચોધાર છે.

વાંસળી છોડી સુદર્શન હાથ પર ધરવું પડ્યું,
આ જગત સામે બિચારો ઈશ્વરે લાચાર છે.

એક અમથું તીર એને કઈ રીતે મારી શકે?
આ ગુનામાં તો સ્વયં પોતે જ હિસ્સેદાર છે.

– હિતેન આનંદપરા

ગઝલ – રમેશ પારેખ

ગઈકાલે ચંદ્રગ્રહણ જોયું? મારી દીકરીએ મને પુછ્યું કે મને ચંદ્રગ્રહણ જોવું કેમ ગમે છે? ત્યારે એવો વિચાર આવ્યો કે ચંદ્રગ્રહણ, સૂર્યગ્રહણ, આપણી Solar system, દૂધગંગા… આ બધી વાતો મને યાદ કરાવે છે કે – મારા માટે જેની કલ્પના પણ શક્ય નથી એવડી મોટી આ દુનિયામાં મારું અસ્તિત્વ કેટલું?

રમેશ પારેખની આ ગઝલનો પહેલો શેર એવું જ કંઈક યાદ કરાવે છે!

કવિશ્રીની પુણ્યતિથિ એ એમને યાદ કરી આ ગઝલ માણીએ!

M

આમ તો છું એક પરપોટો સમયના હાથમાં
તો ય ઊભો વિશ્વને લેવા હું મારી બાથમાં

પત્ર લખવાનો તને, સાથે અદબ પણ રાખવી
યાને મસ્તક પેશ કરવાનું સજાવી થાળમાં

તારા સરનામા ઉપર શાહી ઢળી ગઈ આખરે
માત્ર તારું નામ છે હોઠે કથાના અંતમાં

એનું કારણ શું કે મન ઝંખે સતત વરસાદને
એનું કારણ શું કે મન છોલાય છે વરસાદમાં

મારી સામે હાથ ફેલાવી ઊભી છે જિંદગી
હું ઊભો છું મૃત સ્વપ્નોની સમીપ આઘાતમાં

ડાળીએથી એક ફૂલ ખરવાની ઘટના પણ, રમેશ
મૃત્યુના અહેસાસને પ્રસરાવી દે છે શ્વાસમાં

– રમેશ પારેખ

સાધો, મુરશિદ નર્યો નઠારો – હરીશ મીનાશ્રુ

સ્વર : શેખર સેન
આલ્બમ : સંગત
સ્વરાંકન : હરિશ્વંદ્ર જોશી

.

સાધો, મુરશિદ નર્યો નઠારો,
એક કીડીને માથે મુક્યો કમળતંતુનો ભારો.

મહિયારણની માફક એ તો
હરિ વેચવા હાલી,
વણકર મોહી પડયો તો રણઝણતી
ઝાંઝરીઓ આલી;

ચૌદ ભુવનને ચકિત કરે એવો એનો ચટકારો.

બધું ભણેલું ભુલવાડી દે
એવો એક જ મહેતો,
ત્રિલોકની સાંકળ ભાળી
કીડીના દરમાં રહેતો;

નથી કોદરા કોઠીમાં, કેવળ કંઠે કેદારો.

– હરીશ મીનાશ્રુ

અવાજોના ઘુઘવાતા દરિયાની વચ્ચે – ચિનુ મોદી

સ્વર : હરિશ્ચન્દ્ર જોશી
આલ્બમ : સંગત
સ્વરાંકન : હરિશ્વંદ્ર જોશી

.

અવાજોના ઘુઘવાતા દરિયાની વચ્ચે
સતત મૌન પાળીને બેસી રહ્યો છું;
તમે હોવ છો ને નથી કેમ હોતા ?
થતો પ્રશ્ન ખાળીને બેસી રહ્યો છું.

પવનનાં પગેરું નથી શોધતો હું,
તમે આજ પણ ચાલતાં મારી સાથે;
નથી કેમ એંધાણ મળતાં કશાયે,
નજર બેઉ ઢાળીને બેસી રહ્યો છું.

બધા પ્હાડ મૂંગા ઊભા છે સદંતર,
ભલે ચીસ પાડું, નથી ક્યાંય પડઘો;
હવે પ્હાડ પથ્થરને ફેંકી શકે છે,
હવે જાત ગાળીને બેસી રહ્યો છું.

અરીસા વગર ક્યાંય દેખાઉં છું હું,
મને મારી ભ્રમણા મુબારક હજી પણ;
હણ પણ કશું કૈંક એવું છે જેને,
તમારામાં ભાળીને બેસી રહ્યો છું.

મને કોક ‘ઈર્શાદ’ સમજી શકે તો,
ઊતારું અહીં સ્વર્ગ ધરતી ઉપર હું;
વધે થોડી સમજણ એ ઈચ્છાથી અહીંયા,
પલાંઠી હું વાળીને બેસી રહ્યો છું.

– ચિનુ મોદી

ત્યારે જીવાય છે. – હિમલ પંડ્યા ‘પાર્થ’

શંકાથી પર થવાય ને! ત્યારે જીવાય છે,
શ્રધ્ધા પૂરી સ્થપાય ને! ત્યારે જીવાય છે;

સાવ જ અજાણ્યા લોકના દુ:ખ-દર્દ જોઇને,
આ આંખ ભીની થાય ને! ત્યારે જીવાય છે,

હોવું નશામાં એકલું કાફી નથી હોતું!
પીડા બધી ભૂલાય ને! ત્યારે જીવાય છે;

ગમતું કોઈક આવીને પૂછી લે ‘કેમ છો?’
ડૂમો પછી ભરાય ને! ત્યારે જીવાય છે;

છૂટાં છવાયા શેર લખો, સાચવો ભલે!
આખી ગઝલ લખાય ને! ત્યારે જીવાય છે;

તારા થઈ જવાથી મને એ ખબર પડી!
તારા થઈ જવાય ને! ત્યારે જીવાય છે.

– હિમલ પંડ્યા ‘પાર્થ’

સાંયા! તું તો રે’જે મારી ભેર – હરિશ્ચન્દ્ર જોશી

સ્વર : શ્રદ્ધા શ્રીધરાણી
આલ્બમ : સંગત
સ્વરાંકન : હરિશ્વંદ્ર જોશી

.

સાંયા! તું તો રે’જે મારી ભેર,
સાંકડ્યુંથી તારવીને લઈ જાને ઘેર…

ટાર લગી જવું મારે,
વ્હેત છેટું રે’વું તારે;
દોડી દોડી પહોંચી નૈ, ઊભી એક જ ઠેર…

વચનને વળગી છું,
ભીનું ભીનું સળગી છું;
વૈજયન્તી જેવીમેં તો પ્રોઈ આંસુ સેરે…

આંગળી મુકાણી જ્યાંથી,
મુજથી ખોવાણી ત્યાંથી;
નદી તલખે રે સાયર, થવા તારી લ્હેર…

– હરિશ્ચન્દ્ર જોશી