Category Archives: દુલા ભાયા ‘કાગ’

આવકારો – દુલાભાયા કાગ

સ્વર :પ્રફુલ દવે

.

હે જી તારા આંગણિયા પુછીને જે કોઈ આવે રે,
આવકારો મીઠો…આપજે રે જી…

હે જી તારે કાને સંકટ કોઈ સંભળાવે રે,
બને તો થોડું… કાપજે રે જી………

માનવીની પાસે કોઈ….માનવી ન આવે…રે……(૨)
તારા દિવસની પાસે દુ:ખિયાં આવે રે
આવકારો મીઠો…. આપજે રે….જી….

કેમ તમે આવ્યા છો ?…એમ નવ કે’જે…રે……(૨)
એને ધીરે એ ધીરે તું બોલવા દેજે રે
આવકારો મીઠો… આપજે રે….જી….

વાતું એની સાંભળીને…આડું નવ જોજે….રે……(૨)
એને માથૂં એ હલાવી હોંકારો દેજે રે
આવકારો મીઠો… આપજે રે….જી….

‘કાગ’ એને પાણી પાજે…સાથે બેસી ખાજે..રે….(૨)
એને ઝાંપા એ સુધી તું મેલવા જાજે રે
આવકારો મીઠો… આપજે રે….જી….
-દુલાભાયા કાગ

તારી શીતળ છાયલડીમાં – દુલા ભાયા ‘કાગ’

તારી શીતળ છાયલડીમાં સહુને સુવડાવજે,
તું તપજે તારા સંતાપ એકલો….

દધી તરવા સાગરના તેડાં સહુને કરજે,
બુડી જાજે આશા ભર્યો તું એકલો … 

તારી ફોરમમાં ફોરમ સહું કોઈની ભેળવજે, 
તું રહેજે બદબોનો ધણી એકલો …

ફૂલ- ફૂલના ઘાવો સાથીને આપી દેજે ,
તું સહેજે દ્યણોનો ઘાવ એકલો … 

ધન છોડ્યું રેલવજે, સહુને વહેંચી દેજે, 
લઇ જજે ગરીબી ભાગ એકલો ….

ચૌદ રત્નો મંથનના વિષ્ણુને આપી દેજે , 
શિવ થાજે સાગર કિનારે એકલો….

કોઈ નિર્દોષ ફાંસીએ લટકેલ ને જીવાડી,
ચડી જજે શૂડી પર તું એકલો …. 

તારા રકતોનાં તરસ્યાની તૃષ્ણા ઓલવવા,
તું પાજે રુધિર તારું એકલો ….

હોશિયારીની ગાંસડીઓ સહુને બંધાવજે ,
છેતરાજે સમજ્યાં છતાં તું એકલો ….

તારા વસ્ત્રોની પાંખે જાગને ઢાંકી દેજે ,
તું રહેજે ઊઘાડો બસ એકલો …

ખુશ -ખુશના ભાર સહુની આગળ ધરી દેજે ,
લઇ લેજે ઊનો નિસાસો એકલો …. 

તારાં વૈકુંઠના નાકે જગને તેડાં કરજે ,
તું જાજે દો જખમાં બસ એકલો …

તારા કોમળ વાજિંત્રો મિત્રોને આપી દેજે, 
લઇ લેજે તંબુરો તારો એકલો …

તારાં હંસના ટોળામાં સહું કોઈને ભેળવજે,
ને રહેજે તું કાળો કાગ એકલો … 
-દુલા ભાયા ‘કાગ’ 

અમે નિસરણી બનીને દુનિયામાં – દુલા ભાયા ‘કાગ’

આજે કવિ શ્રી દુલા ભાયા ‘કાગ’ નું એક સંદર ગીત બે સ્વરોમાં…..પ્રસિદ્ધ પ્રફુલ દવે અને ઊભરતા ગાયક ઉમેશ બારોટ….

સ્વર – પ્રફુલ દવે
સંગીત – અવિનાશ વ્યાસ
આલબ્મ – સાચું સગપણ

સ્વર – ઉમેશ બારોટ
ETV Gujarati પ્રોગ્રામ  ‘લોક ગાયક ગજરાત’

અમે નિસરણી બનીને દુનિયામાં ઉભા રે…
ચડનારા કોઈ નો મળ્યા હો.. જી..
અમે દાદરો બનીને ખીલા ખાધા રે..
તપસ્યાના ફળ નો મળ્યા હો.. જી..

માથડા કપાવી અમે ઘંટી એ દળાણાં ,
ચૂલે ચડ્યા ને પછી પીરસાણા રે..
જમનારા કોઈ નો મળ્યા હો.. જી..

નામ રે બદલાવ્યા અમે પથિકો ને કાજે,
કેડો બનીને જુગ જુગ સુતા રે…
ચાલનારા કોઈ નો મળ્યા હો.. જી..

કુહાડે કપાણા અમે આગ્યું માં ઓરાણા,
કાયા સળગાવી ખાક કીધી રે
ચોળનારા કોઈ નો મળ્યા હો.. જી..

પગે બાંધ્યા ઘૂઘરા ને માથે ઓઢી ઓઢણી,
ઘાઘરી પહેરીને પડ માં ઘૂમ્યા રે
જોનારા કોઈ નો મળ્યા હો.. જી..

સ્વયંવર કીધો આવ્યા પુરુષો રૂપાળાં,
કરમાં લીધી છે રૂડી વરમાળા રે
મુછાળા કોઈ નો મળ્યા હો.. જી..

” કાગ ” બ્રહમલોક છોડ્યો પતિતોને કાજે,
હેમાળેથી દેયું પડતી મેલી રે
ઝીલનારા કોઈ નો મળ્યા હો.. જી..

અમે નિસરણી બનીને દુનિયામાં ઉભા રે…
ચડનારા કોઈ નો મળ્યા હો.. જી..

– દુલા ભાયા ‘કાગ’

વડલો કહે મારી વનરાયું – દુલા ભાયા ‘કાગ’

જુન ૦૧, ૨૦૦૯ માં પહેલા મુકેલું દુલા ભાય ‘કાગ’નું આ ગીત ફરી એક વાર સંજય ઓઝાના સ્વરમાં……

સ્વર – સંજય ઓઝા
સંગીત – ગૌરાંગ વ્યાસ
આલબ્મ – આસ્થા (રાગ અભોગી)

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

આજનું આ ગીત મારી મમ્મીનું ખૂબ ગમતું ગીત.. (પપ્પા, આ પોસ્ટનું પ્રિન્ટ મમ્મી માટે લઇ જજો 🙂 )
ઘણા વખત પહેલા મમ્મીએ આ ગીતના થોડા શબ્દો જણાવેલા, ત્યારથી શોધતી હતી આ ગીત. ટહુકો પર ‘આવકારો મીઠો આપજે’ ના શબ્દો સાથે Note મુકી કે હું આ ગીત શોધું છું, એટલે તો વાચકોએ ગીતના શબ્દો અને સાથે ગીતની mp3 પણ થોડા વખતમાં શોધી આપ્યા.. એ સૌ વાચકોનો દિલથી આભાર.

સ્વર – પ્રફુલ દવે
સંગીત – ગૌરાંગ વ્યાસ
ગુજરાતી ફીલમ – ચોરી ના ફેરા ચાર (૧૯૭૯)

વડલો કહે મારી વનરાયું સળગી ને,
મેલી દીયો ને જૂનાં માળા,
ઊડી જાઓ પંખી પાખ્યું વાળા હોજી..

આભે અડીયાં સેન અગન નાં, ધખિયાં આ દશ ઢાળાજી;,
આ ઘડીયે ચડી ચોટ અમોને, ઝડપી લેશે જ્વાળા,
ઊડી જાઓ પંખી પાખ્યું વાળા હોજી..

બોલ તમારાં હૈયે બેઠાં, રૂડાં ને રસવાળાજી,
કો’ક દિ આવીને ટહુકી જાજો, મારી રાખ ઉપર રૂપાળાં,
ઊડી જાઓ પંખી પાખ્યું વાળા હો જી..

પ્રેમી પંખીડા પાછાં નહીં મળીએ, આ વન મારે વિગ્તાળાજી,
પડદાં આડા મોતનાં પડીયા, તે પર જડીયાં તાળા,
ઊડી જાઓ પંખી પાખ્યું વાળા હો જી..

આશરે તમારે ઈંડાં ઉછેર્યાં, ફળ ખાધાં રસવાળાજી,
મરવા વખતે સાથ છોડી દે એના મોઢાં મશવાળા,
ઊડી જાઓ પંખી પાખ્યું વાળા હો જી..

ભેળાં મરશું, ભેળાં જનમશું, માથે કરશું માળાજી,
‘કાગ’ કે આપણે ભેળાં બળીશું, ભેળાં ભરીશું ઉચાળા,
ઊડી જાઓ પંખી પાખ્યું વાળા હો જી..

– દુલા ભાયા ‘કાગ’

ગાંધીડો મારો – દુલા ભાયા ‘કાગ’

રચના અને સ્વર – દુલા ભાયા ‘કાગ’

.

સો સો વાતુંનો જાણનારો ગાંધીડો મારો
ઝાઝી વાતુંનો ઝીલનારો

ડગલે ડગલે હાલ્યા કરે ઈ
ઊંચાણમાં ન ઊભનારો

એ ઢાળ ભાળીને સૌ ધ્રોડવા માંડે
ઢાળમાં નવ ધ્રોડનારો મોભીડો મારો
ઢાળમાં નવ ધ્રોડનારો ગાંધીડો મારો
સો સો વાતુંનો જાણનારો

ભાંગ્યા હોય એનો ભેરુ થનારો
મેલાંઘેલાંને માનનારો

એ ઉપર ઊજળાં ને મનનાં મેલા એવાં
ધોળાને નહિ ધીરનારો મોભીડો મારો
ધોળાને નહિ ધીરનારો ગાંધીડો મારો
સો સો વાતુંનો જાણનારો

એના કાંતેલામાં ફોદો ન ઊમટે
તાર સદા એકતારો

એ દેહે દુબળિયો ને ગેબી ગામડિયો
મુત્સદીને મૂંઝવનારો મોભીડો મારો
મુત્સદીને મૂંઝવનારો ગાંધીડો મારો
સો સો વાતુંનો જાણનારો

પગલાં માંડશે એવે મારગડે
આડો ન કોઈ આવનારો

એ ઝેરના ઘૂંટડા જીરવી જાશે ઈ તો
બોલીને નહિ બગાડનારો મોભીડો મારો
બોલીને નહિ બગાડનારો ગાંધીડો મારો
સો સો વાતુંનો જાણનારો

નાનાં બાળક જેવો હૈયે લેરીલો
એરુમાં આથડનારો

એ કૂણો માખણ જેવો સાદો ને સોયલો ઈ
કાળને નોતરનારો મોભીડો મારો
કાળને નોતરનારો ગાંધીડો મારો
સો સો વાતુંનો જાણનારો

ઝીણી છાબડીએ ઝીણી આંખડીએ
ઝીણી નજરુંથી જોનારો

એ પોતે ચણેલામાં પોલ ભાળે તો તો
પાયામાંથી જ પાડનારો મોભીડો મારો
પાયામાંથી જ પાડનારો ગાંધીડો મારો
સો સો વાતુંનો જાણનારો

આવવું હોય તો કાચે તાંતણે
બંધાઈને આવનારો

એ ના’વવું હોય ને નાડે જો બાંધશો તો
નાડાં તોડાવી નાસનારો મોભીડો મારો
નાડાં તોડાવી નાસનારો ગાંધીડો મારો
સો સો વાતુંનો જાણનારો

રૂડો રૂપાળો થાળ ભરીને
પીરસે પીરસનારો

એ અજીરણ થાય એવો આહાર કરે નૈ
જરૂર એટલું જ જમનારો મોભીડો મારો
જરૂર એટલું જ જમનારો ગાંધીડો મારો
સો સો વાતુંનો જાણનારો

આભે ખૂંતેલી મેડી ઊજળિયુંમાં
એક ઘડી ન ઊભનારો

એ અન્નનાં ધીંગાણાની જૂની ઝૂંપડિયુંમાં
વણ તેડાવ્યે જાનારો મોભીડો મારો
વણ તેડાવ્યે જાનારો ગાંધીડો મારો
સો સો વાતુંનો જાણનારો

સૌને માથે દુખડા પડે છે
દુખડાંને ડરાવનારો

એ દુખને માથે પડ્યો દુખ દબવીને એ તો
સોડ તાણીને સૂનારો મોભીડો મારો
સોડ તાણીને સૂનારો ગાંધીડો મારો
સો સો વાતુંનો જાણનારો

કાળ જેવાને મહાકાળ લાગે છે
આભને બાથ ભીડનારો

એ સૂરજ આંટાં ફરે એવડો ડુંગરો
ડુંગરાને ડોલાવનારો મોભીડો મારો
ડુંગરાને ડોલાવનારો ગાંધીડો મારો
સો સો વાતુંનો જાણનારો

ઓળખજે બેનડી એ જ એંધાણીએ
એ મારા ખોળાનો ખૂંદનારો

એ મારો મોહનજી એ ઝાઝેરું જીવો મારા
ઘડપણને પાળનારો ગાંધીડો મારો
ઘડપણને પાળનારો ગાંધીડો મારો
ઝાઝી વાતુંનો ઝીલનારો

સો સો વાતુંનો જાણનારો ગાંધીડો મારો
ઝાઝી વાતુંનો ઝીલનારો

(આભાર – માવજીભાઇ.કોમ)

પગ મને ધોવા દ્યો રઘુરાય – દુલા ભાયા ‘કાગ’

ગઇકાલે – ૨૨ ફેબ્રુઆરીએ કવિ શ્રી દુલા ભાયા ‘કાગ’ જેમને બધા કાગબાપુના નામે ઓળખે છે એમની પુણ્યતિથી ગઇ.. એમને હ્રદયપૂર્વક શ્રધ્ધાંજલી સાથે સાંભળીએ એમનું આ ખૂબ જ જાણીતું ગીત..!

સ્વરઃ પ્રફુલ દવે

.

‘પગ તમે ધોવા દ્યો રઘુરાયજી…
પ્રભુ મને શક પડ્યો મનમાંય, પગ મને ધોવા દ્યો’ – ટેક

રામ લખમણ જાનકી એ, તીર ગંગાને જાય જી (૨);
નાવ માંગી નીર તરવા (૨),
ગુહ બોલ્યો ગમ ખાઈ. પગ મને. ૧

’રજ તમારી કામણગારી, નાવ નારી થઈ જાય જી (૨);
તો અમારી રંક-જન ની (૨),
આજીવિકા ટળી જાય, પગ મને. ૨

જોઈ ચતુરતા ભીલ જનની, જાનકી મુસકાય જી (૨)
’અભણ કેવું યાદ રાખે (૨),
ભણેલ ભૂલી જાય !, પગ મને. ૩

’આ જગતમાં દીનદયાળુ ! ગરજ-કેવી ગણાય જી; (૨)
ઊભા રાખી આપને પછી (૨),
પગ પખાળી જાય.’ પગ મને. ૪

નાવડીમાં બાવડી ઝાલી, રામની ભીલરાય જી(૨);
પાર ઊતરી પૂછીયું ‘તમે (૨),
શું લેશો ઉતરાઈ.’ પગ મને. ૫

’નાયીની કદી નાયી લ્યે નઈ, આપણે ધંધાભાઈ જી (૨);
’કાગ’ લ્યે નહિ ખારવાની (૨),
ખારવો ઉતરાઈ.’ પગ મને. (૬)

————–
આજથી ૪ વર્ષ પહેલા – લયસ્તરો પર વિવેકે કાગબાપુની પુણ્યતિથિ પર મુકેલા આ ગીત સાથેના શબ્દો…

આજે જ્યારે દુલા ભાયા ‘કાગ’ની પુણ્યતિથિ છે ત્યારે આ કવિતાનું શ્રદ્ધાસુમન અર્પિત કરીએ છીએ. ભાવનગરના મહુવા પાસે મજાદર ગામના વતની ની કવિતાઓ બહુધા બોધકતા સાથે ભાવની સચ્ચાઈ, લોકબાનીની વિશિષ્ટ હલકવાળી ગેયતા અને સરળતાના કારણે પ્રચલિત થઈ છે. ‘કાગવાણી’ના સાત ખંડમાં એમનો ચારણીછાંટવાળો શબ્દદેહ પદ, ભજન, પ્રાર્થના, દુહા-મુક્તક જેવા સ્વરૂપોમાં જીવી રહ્યો છે. પાંચ ચોપડીનો અભ્યાસ. વ્યવસાયે ખેડૂત અને ગોપાલક. અન્ય કૃતિઓ: ‘વિનોબાબાવની’, ‘તો ઘર જશે, જાશે ધરમ’, ‘શક્તિચાલીસા’, ‘ગુરુમહિમા’, ‘ચંદ્રબાવની’, સોરઠબાવની’. (જન્મ: ૨૫-૧૧-૧૯૦૨, મૃત્યુ: ૨૨-૨-૧૯૭૭)

(આભાર – લયસ્તરો.કોમ)

આવકારો મીઠો આપજે રે – દુલા ભાયા ‘કાગ’

થોડા વખત પહેલા ફક્ત શબ્દો સાથે મુકેલું આ સુંદર ગીત – આજે સ્વર -સંગીત સાથે ફરી એકવાર..
ચાલશે ને? 🙂

સ્વર : સંગીત – પ્રફુલ દવે

 

.

અને હા, તમે અહીં Bay Area માં હોવ તો પ્રફુલ દવેને રૂબરૂ સાંભળવાનો મોકો ચૂકી ના જશો.. 🙂
દાંડિયા & ડાયરો – પ્રફુલ દવે – May 22 & 23

———
Posted on Dec 26, 2008

ગુજરાતી પાઠ્યપુસ્તકમાંના ગીતો જો યાદ કરવાનું કહેવામા આવે, તો કેટલાય લોકોને આ ગીત તરત યાદ આવે… મને યાદ છે કે આ ગીત સ્કૂલમાં ઘણું ગાયું છે..

હે જી તારા આંગણિયા પુછીને જે કોઈ આવે રે,
આવકારો મીઠો…આપજે રે જી…

હે જી તારે કાને સંકટ કોઈ સંભળાવે રે,
બને તો થોડું… કાપજે રે જી………

માનવીની પાસે કોઈ….માનવી ન આવે…રે……(૨)
તારા દિવસની પાસે દુ:ખિયાં આવે રે
આવકારો મીઠો…. આપજે રે….જી….

કેમ તમે આવ્યા છો ?…એમ નવ કે’જે…રે……(૨)
એને ધીરે એ ધીરે તું બોલવા દેજે રે
આવકારો મીઠો… આપજે રે….જી….

વાતું એની સાંભળીને…આડું નવ જોજે….રે……(૨)
એને માથૂં એ હલાવી હોંકારો દેજે રે
આવકારો મીઠો… આપજે રે….જી….

‘કાગ’ એને પાણી પાજે…સાથે બેસી ખાજે..રે….(૨)
એને ઝાંપા એ સુધી તું મેલવા જાજે રે
આવકારો મીઠો… આપજે રે….જી….

– દુલા ભાયા ‘કાગ’

—-

કવિ ‘કાગ’નું બીજું એક ગીત – ‘ઊડી જાઓ પંખી પાંખ્યું વાળા‘ પણ ખૂબ જ સુંદર છે..