Category Archives: લાલજી કાનપરિયા

પરપોટે પુરાયો – લાલજી કાનપરિયા

સ્વરાંકન : અમર ભટ્ટ
સ્વર : ગૌરવ ધ્રુ
આલબમ : શબ્દનો સ્વરાભિષેક 4

.

પરપોટે પુરાયો મારો પ્રાણ રે હોજી
લિયો રે ઉગારી જીવણ ! લિયો રે ઉગારી,
ઘૂઘવતાં જળની છે તમને આણ રે હો જી.

ફુલો પર બેઠું છે ઝાકળ ઝીણું રે હો જી
ઝટ રે ઝીલો જીવણ ! ઝટ રે ઝીલો,
પલકમાં ઢોળાશે અમરત-પીણું રે હો જી.

આથમણે સીમાડે સૂરજ ઝાંખો રે હો જી
ઢળ્યાં રે અજવાળાં જીવણ ! ઢળ્યાં રે અજવાળાં,
સજાવો રુડી ઝળહળ પાંખો રે હો જી.

ડાળીથી ખર્યું છે પીળું પાન રે હો જી
કૂંપળ-શું ફૂટો રે જીવણ ! કૂંપળ-શું ફૂટો ,
સમજી લિયોને તમે સાન રે હો જી.
– લાલજી કાનપરિયા

ઝનનન ઝાંઝર બોલે રે – લાલજી કાનપરિયા (ક્ષેમુદાદાનું છેલ્લું સ્વરાંકન)

આજે ૩૦ જુલાઇ – આપણા મુર્ધન્ય સ્વરકાર શ્રી ક્ષેમુ દિવેટીઆની પૂણ્યતિથિ. તો આપણા સૌ ગુજરાતીઓ તરફથી એમને શ્રધ્ધાંજલી સાથે આજે માણીએ એક એવું ગીત – જે એમણે ગુજરાતી સુગમસંગીતની શાસ્ત્રીયસંગીતને અંજલિ તરીકે બનાવ્યું છે. સાંભળીએ આ ગીત અમરભાઇ પાસે – અને સાથે અમરભાઇના જ શબ્દોમાં થોડી વાતો આ સ્વરાંકન વિષે (ગીતના શબ્દોની નીચે).

સ્વર – અમર ભટ્ટ
સ્વરાંકન – ક્ષેમુ દિવેટીઆ

ટહુકો ફાઉન્ડેશનના સુર શબ્દની પાંખે કાર્યક્રમમાં આણલ અંજારિયાના સ્વરમાં સાંભળો

ઝનનન ઝાંઝર બોલે રે,
ભેદ ભીતરના ખોલે રે

મન મસ્તાનું થઈને ઝૂલે પવન્નનાં પારણીયે જી,
મોતી શું મલકાતું આવે કોઈ હવે બારણિયે જી
વળે છે નજરો ટોળે રે

ફૂલો આગળ ભમરો છેડે ફળિયે ગુન ગુન રાગ જી,
સંતો વચાળે હરતો ફરતો મઘમઘતો એક બાગ જી,
ચડે છે જીવડો ઝોલે રે

ઘડીક ઘરની અંદર ઘડીમાં બહાર ફરતાં પગલાં જી,
ફૂલો જેવાં ઊગી નીકળે અવસર ઢગલે ઢગલા જી,
અત્તરિયા દરિયા ડોલે રે

– લાલજી કાનપરિયા

ક્ષેમુભાઇનું આ છેલ્લું સ્વરાંકન સુગમ સંગીતની શાસ્ત્રીય સંગીતને અંજલિ છે. સ્થાયી રાગ છાયાનટની ઉસ્તાદ ફેયાઝ ખાનસાહેબે ગાયેલી બંદિશ -ઝનનન બાજે બીછુઆ – પર આધારિત છે.

પ્રથમ અંતરાની પ્રથમ પંક્તિ સૂરશ્રી કેસરબાઈ કેરકરના ગાયેલા રાગ નટકામોદની બંદિશ- નેવર બાજો- પર આધારિત છે. બીજા અંતરાની પ્રથમ પંક્તિ પંડિત ઓમકારનાથજીના ગાયેલા રાગ નીલામ્બરીની બંદિશ- હે મિતવા- પરથી એમણે બાંધી છે અને છેલ્લા અંતરાની પ્રથમ પંક્તિમાં પંડિત રવિશંકરના રાગ પરમેશ્વરીનો આધાર છે. શાસ્ત્રીય સંગીતથી આપણને સમૃદ્ધ કરનાર સૌ દિગ્ગજ કલાકારોને ક્શેમુભાઈની સલામ આ સ્વરાંકનમાં છે, જે જન્મતું જોવાનો ને પ્રથમ વાર ગાવાનો લ્હાવો મને મળ્યો એ મારું સદનસીબ!
– અમર ભટ્ટ

અલ્લક મલ્લક લાગણીઓની ઝાલર વાગે – લાલજી કાનપરિયા

સ્વરકાર – દક્ષેશ ધ્રુવ
સ્વર – ઝરણા વ્યાસ

ટહુકાની ગઠડી ખોલે છલ્લક છલ્લક… Photo by Vivek Tailor

અલ્લક મલ્લક લાગણીઓની ઝાલર વાગે રણઝણ
ઝાકળ જેવી માંગણીઓની ઝાલર વાગે રણઝણ

ઝાડ વચાળે પંખી બોલે છલ્લક છલ્લક
ટહુકાની ગઠડી ખોલે છલ્લક છલ્લક
શ્વાસ શ્વાસમાં લાગણીઓની ઝાલર વાગે રણઝણ
અલ્લક મલ્લક લાગણીઓની ઝાલર વાગે રણઝણ

નભથી ઉતારે વાદળનું વરદાન ભીનું, તથાસ્તુ!
કાચી કાચી નીંદર માંગે સ્વપન ઉછીનું, તથાસ્તુ!
ખળખળ વહેતી ઝરણીઓની ઝાલર વાગે રણઝણ
અલ્લક મલ્લક લાગણીઓની ઝાલર વાગે રણઝણ

પતંગિયાનું ટોળું થઈ ને અવસર ઉડતા આવે મબલખ
રંગબેરંગી સપનાઓની ફાટ ભરીને લાવે મબલખ
ભીતર લખલખ લાગણીઓની ઝાલર વાગે રણઝણ
અલ્લક મલ્લક લાગણીઓની ઝાલર વાગે રણઝણ

– લાલજી કાનપરિયા

એક દિવસ – લાલજી કાનપરિયા

Red Wiskered Bulbul

(Red Wiskered Bulbul ~ સિપાહી બુલબુલ @ ડૉ. વિવેક ટેલરના ઘર-આંગણે, 27-04-2009)

એક દિવસ એક પંખી આવી વળગણી પર ઝૂલ્યું ત્યાં તો ઘર આખુંયે હલચલ હલચલ
એક દિવસ પંખીએ બોળી ચાંચ ઠીબના પાણીમાં તો ઘર આખ્ખું ઝરણાની કલકલ

આળસ મરડી ઉંબર જાગ્યું, આળસ મરડી ઘર જાગ્યું જે આળસ મરડી હવાય જાગી
તોરણમાં ગૂંથેલાં ફૂલો ફટોફટ ઊઘડી ગયાં ને મ્હેક બધે પ્રસરવા લાગી.

એક દિવસ પંખીએ ફળિએ પાંખ ધૂળમાં ફફડાળી તો ઘર આખુંએ જલજલ જલજલ
એક દિવસ એક પંખી આવી વળગણી પર ઝૂલ્યું ત્યાં તો ઘર આખુંયે હલચલ હલચલ

એકબીજાને છાનીમાની ભીંત કાનમાં કહેતી કે આ રઢિયાળું કોણ આવ્યું છે?
રંગબેરંગી પીંછા સાથે રંગબેરંગી ગીતોનેય ફાંટ ભરીને લાવ્યું છે !

એક દિવસ એક પંખી આવી જરીક અમથું ટહુક્યું ત્યાં તો ઘર આખુંએ કલબલ કલબલ
એક દિવસ એક પંખી આવી વળગણી પણ ઝૂલ્યું ત્યાં તો ઘર આખુંએ હલચલ હલચલ.

ઓચિંતાનું ઘર એની ઘરવટ ભૂલીને પતંગિયું થૈ ઊડવા લાવે આલ્લે, આલ્લે !
અટકળના જંગલને વીંધીં તેજીલો તોખાર થઈને મન પણ ભાવે આલ્લે, આલ્લે !

એક દિવસ એક પંખી આવી ફળિયે ચણવા લાગ્યું ત્યાં તો ઘર આખુંયે મંગલ મંગલ !
એક દિવસ એક પંખી આવી વળગણી પર ઝૂલ્યું ત્યાં તો ઘર આખુંયે હલચલ હલચલ.

– લાલજી કાનપરિયા

બાઇજી! તારો બેટડો મુંને ઘડી ઘડીમાં ખીજવે – લાલજી કાનપરિયા

Happy Birthday Mummy……આ ગીત ખાસ મમ્મી માટે મારા તરફથી 🙂

(બાઇજી અને તેનો બેટડો)

સ્વર – અનાર કઠિયારા (?)
સ્વરાંકન – દક્ષેશ ધ્રુવ

.

બાઇજી! તારો બેટડો મુંને ઘડી ઘડીમાં ખીજવે.

હું મૂઇ રંગે શામળી ને લાડ માં બોલવા જઉં,
હાલતાં ચાલતાં બોલ વ્હાલપના પરણ્યાજીને કઉં.
બાઇજી! તારો બેટડો મુંને કોયલ કહીને પજવે!
બાઇજી! તારો બેટડો મુંને ઘડી ઘડીમાં ખીજવે.

જરાક અમથી ભૂલ ને પછી પરણ્યો મારે મ્હેણું,
આંસુનાં ઝરણાંની સાથે ભવનું મારે લેણું.
બાઇજી! તારો બેટડો મારી આંખે ચોમાસું ઊજવે!
બાઇજી! તારો બેટડો મુંને ઘડી ઘડીમાં ખીજવે.

મોલ ભરેલા ખેતરમાં નહીં પતંગિયાનો પાર,
નજરું નાં અડપલાંનો છે મહિમા અપરંપાર !
બાઇજી! તારો બેટડો મારા ગાલ ને છાના ભીંજવે!
બાઇજી! તારો બેટડો મુંને ઘડી ઘડીમાં રીઝવે !

– લાલજી કાનપરિયા

શમણાં – લાલજી કાનપરિયા

આણીકોર શમણાં ઓલીકોર શમણાં, વચમાં લોચનિયાં લાચાર
માગીએ તો મબલખ કાંટા મળે અહિ, ફૂલો તો કેવળ બે-ચાર!

સૌના નસીબનો હિસ્સો લઇને સૌ
ભજવે છે જીવનનો વેશ
ચાંદરણું હોય ભલે ચાર જ દિવસોનું
પણ આવે છે સાલ્લો ટેસ!

મેહુલો તો આજકલ વરસે છે ક્યાં? લાગણીઓ વરસે ધોધમાર,
આણીકોર શમણાં ઓલીકોર શમણાં, વચમાં લોચનિયાં લાચાર.

પંખીઓ આજકલ મૂંગા મંતર
અને ઝાડવાએ પાડી હડતાળ
બાઇમીરાં મશગૂલ છે ભજનુંની ધૂનમાં
નરસિંહ બજાવે કરતાલ!

મનવાને મુગતિ નથી આ પાર કે મુગતિ નથી પેલ્લે પાર!
આણીકોર શમણાં ઓલીકોર શમણાં, વચમાં લોચનિયાં લાચાર.