આવ શબ્દની પાસે.
એક જ પળમાં આખા ભવનો થાક ઉતરી જાશે.
આવ શબ્દની પાસે.
આવ તને હું યાદ કરાવું, તારા હોઠે બોલાયેલા
સૌથી પહેલા એક શબ્દને;
આવ તને હું યાદ કરાવું, હુંફાળા ખોળે ઉછરેલા
મા જેવા એ નેક શબ્દને;
આવ અહીં જો કાલાઘેલા શબ્દો સ્વયમ્ પ્રકાશે.
આવ શબ્દની પાસે.
બાળક જેવા શબ્દો પાસે, પત્થર પાણી પાણી,
ભીતરનો અકબંધ ખજાનો,ખોલી આપે વાણી,
પછી મૌનના મહા સમંદરમાં ભળવાનું થાશે.
આવ શબ્દની પાસે.
તાજીમાજી પાંપણમાંથી ટગર ટગર આ નીરખ્યા કરતી આશને
બોલો, કેમ કરીને તોડી શકશો ? …
કેમ કરીને તોડી શકશો? પા પા પગલી ભરતાં ભરતાં આંગળીએ વળગેલા આ વિશ્વાસને,
બોલો, કેમ કરીને તોડી શકશો ? …
હજુ મને હમણાં આ વૃક્ષે લીલુંછમ સરનામું આપ્યું,
હજુ મને હમણાં પંખીએ એક મજાનું ગાણું આપ્યું,
હજુ મને હમણાં ઝરણાએ ખળખળખળ વ્હેવાનું આપ્યું,
હજુ મને હમણાં શબ્દોએ આ કોરુંકટ પાનું આપ્યું,
હજુ મને હમણાં જ થયેલા જીવનના અહેસાસને
બોલો, કેમ કરીને તોડી શકશો ? …
મા જેવી આ ધરતીને તો સરહદના ખીલાઓ ઠોકી ઠોકી તોડો !
તેમ છતાંયે આ વ્હેતા ઝરણાના જળને,
લ્હેરાતા વાયુને અથવા ફૂંફાળા આહાશને
બોલો, કેમ કરીને તોડી શકશો ? …
પથ્થરથી પાંપણ નંખાવો કે રેતીનાં જંગલ વાવો,
કાં આંસુનાં મ્હોરાં પહેરી કીકીમાં વિસ્ફોટ કરાવો,
અને છતાં અકબંધ જ રહેતી સંવેદનના શિલાલેખશી
આંખોમાં છલકાતી આ ભીનાશને
બોલો, કેમ કરીને તોડી શકશો ? …
ક્યાંક કોડિયે ટમટમતા રહી આખ્ખેઆખ્ખી રાત પી ગયા,
ક્યાંય હલેસાં થઇ બેઠા તો આખ્ખો ઝંઝાવાત પી ગયા,
ક્યાંય અંજલિ ભરી ઊભા તો પળમાં સમદર સાત પી ગયા,
ક્યાંક બની મુસ્કાન હોઠ પર ઘટ્ક દઇ આધાત પી ગયા,
પછી અમારા અંતરમાંથી પ્રગટેલા અજવાશને
બોલો, કેમ કરીને તોડી શકશો ? …
Shilalekh – krushna dave
કોઇ બાળકના ચહેરે મુસ્કાન ઊગે છે,
મને લાગે કે જાણે ભગવાન ઊગે છે!
કોઇ માળામાં નાનકડું ગાન ઊગે છે,
મને લાગે કે જંગલને કાન ઊગે છે!
મેં તો માન્યું જે મારું ખોવાઇ ગયું રે,
એ તો માટીના ખોળે સચવાઇ ગયું રે,
કોઇ હમણાં આવીને જરા ગાઇ ગયું રે,
મારું હોવું ના હોવું ભીંજાઇ ગયું રે,
કોઇ ધરતીનું લીલુંછમ ધ્યાન ઊગે છે,
મને લાગે મોંધેરા મહેમાન ઊગે છે!
મેં તો ટોચે જઇ દરવાજા ખોલી જોયા,
બે’ક આંસુ મળ્યાં તો એને તોલી જોયાં,
મારા હોઠે હરખાઇ એને ગીતો ગણ્યાં,
મેં તો તરણાંના કાનમાં એ બોલી જોયાં,
પછી પથ્થરમાં ખળખળ તોફાન ઊગે છે,
મને લાગે પર્વતનું સન્માન ઊગે છે!
આંખ્યુંમાં ઝળઝળિયાં રે, કોઇ રોકો નહિતર ધ્રુસકે ચડશે,
અંદરથી ખળભળિયાં રે, કોઇ રોકો નહિતર ધ્રુસકે ચડશે !
રાજપાટને હડસેલીને જેને માટે નીકળેલી એ મીરાંને
સામે મળિયા શામળિયા રે, કોઇ રોકો નહિતર ધ્રુસકે ચડશે…
છાતીમાં વિખરાયેલા એ કાટમાળને રહી રહીને જોયા કરતી આ પગલીની
કૈંક યાદના
તૂટ્યાં તૂટ્યાં તળિયાં રે, કોઇ રોકો નહિતર ધ્રુસકે ચડશે…
સોનપરીનાં સપનાં આવે એવી નાજુક કીકીઓમાં
ઠાંસી અંધારા ભરતાં શરમ ન આવી ?
અરે ચાંદનીના ક્યારામાં
રોપ્યાં કાં બાવળિયા રે, કોઇ રોકો નહિતર ધ્રુસકે ચડશે…
રોકો એને રોકો રે આ ગમગીની ઘેઘૂર બને એ પ્હેલાં
એને રોકો રે, એ પીડા નામે ગામને પાદર
હમણાં મળિયાં રે, કોઇ રોકો નહિતર ધ્રુસકે ચડશે…
બે ઘડી ડાળ પર બેસવું, ટહુકવું, કેટલું સહજ છે એ જ હું જોઉં છું,
ઝૂલવું, ખૂલવું, ને તરત ઊડવું, કેટલું સહજ છે એ જ હું જોઉં છું.
માન, સન્માન આમંત્રણો પણ નહીં, આવવાના કશાં કારણો પણ નહીં
તે છતાં ઉમડવું, ગરજવું, વરસવું, કેટલું સહજ છે એ જ હું જોઉં છું.
કોઇ જાણે નહીં મૂળ શું ગણગણે? રાતભર કાનમાં ઝાંઝરી ઝણઝણે.
એમનું આવવું, ઊઘડવું, મ્હેકવું, કેટલું સહજ છે એ જ હું જોઉં છું.
છેવટે એ જ તો રહી જતું હોય છે, ક્યાંય પણ નહી જવા જે જતું હોય છે
બુંદનું બુંદમાં નાચવું, વહી જવું, કેટલું સહજ છે એ જ હું જોઉં છું.
આત્મનું, તત્વનું, મસ્તીના તોરનું, હેમથી હેમનું કે પ્રથમ પ્હોરનું
ઝૂલણાં છંદમાં આ રીતે પ્રગટવું? કેટલું સહજ છે એ જ હું જોઉં છું.
( સુનામી, દરિયાઈ ભૂકંપ, ડિસેમ્બર 26, 2004 )
નક્કી દુખે છે તને પેટમાં !
નહિતર તું આ રીતે મોજાં કંઇ મોકલે, ને ડુંસકાંઓ મોકલે કંઇ ભેટમાં ?
નક્કી દુખે છે તને પેટમાં !
નહિતર આ આંગણું જ રમતી પગલીઓનો અટકાવે કોઇ દિવસ શ્વાસ ?
માના ખોળામાંથી થરથર કંપીને કદી ઊડતો જોયો છે વિશ્વાસ ?
ઘૂંટી ઘૂંટીને કેવો કક્કો લખે, ને પાછો ભૂંસી પણ નાખે છે સ્લેટમાં ?
નક્કી દુખે છે તને પેટમાં !
નહિતર તું ધારે તો દરિયા પીવે છે, ને ધારે તો પીવે છે ઝેર.
રોઇ રોઇ મોજાંએ પૂછ્યું હશે કે મારે કાંઠાની સાથે શું વેર ?
બહેરા બે કાન કદી સાંભળે છે કોઇનુંય ? લઇ લે જે આવે લપેટમાં.
નક્કી દુખે છે તને પેટમાં !
માણસની જેમ હવે તારી પણ માણસાઇ, પળભરમાં જાય છે કાં ફાટી ?
વ્હાલસોયાં સપનાંનાં ઢગલાંને સંઘરતાં કંપી ઊઠે છે હવે માટી.
આંસુની કિંમત કાં સસ્તી થઇ જાય સાવ, દર વખતે તારા બજેટમાં ?
નક્કી દુખે છે તને પેટમાં !
(આમ તો આ કાવ્ય ‘સુનામી’ને ઘ્યાન્માં રાખીને લખાયું છે, પરંતુ છેલ્લી થોડી પંકિતો મુંબઇની આજની પરિસ્થિતિને ઘણી અનુરૂપ લાગે.)
( આ કવિતા વાંચીને એવું લાગ્યું, કે જાણે મને ઘર પાછું બોલાવે છે… )
હે વિહંગ ! આમ દૂર દૂર ના ઊડી જવાય,
આ સંબંધ નીડ, ડાળ, પર્ણનો, નસેનસે, ફરી, ફરી,
નહીં, નહીં, નહીં, રચાય.
હે વિહંગ….
આવરણ અગાધ ત્યજીને થયેલ સળવળાટ
યાદ કર થયેલ પાંખમાંથી સ્હેજ ફડફડાટ,
નીડ ડાળ પર્ણ મૂળમાં થયેલ ઝણઝણાટ,
ને ઊડેલ તુંય કેવું સ્વપ્ન જેમ સડસડાટ !
હે વિહંગ, અંતરંગ એ ઉમંગ, એ પ્રસંગ
એમ કેમ વિસ્મરાય ?
હે વિહંગ….
કૂંપળોય આંખમાં ભરી ભરી ફરે ઉચાટ,
ડાળ ડાળનેય આમ જોવડાવીએ ન વાટ,
પાંખ સ્હેજ ફફડતાં જ એમ થાય થરથરાટ,
આંગણેથી જેમ કે ઊડી રહ્યું ન હો વિરાટ !
હે વિહંગ, શું ન એટલું પુછાય આભનેય –
વૃક્ષથી ઊડી શકાય ?
હે વિહંગ….
કવિ પરિચય : (‘વાંસલડી ડોટ કોમ’ માં પ્રસ્તુત મોટાભાઇ કિરિટ દવે એ આપેલ પરિચયમાંથી સાભાર)
શ્રી કૃષ્ણ દવેનો જન્મ તા. સપ્ટેંબર 4, 1963. વતન સૌરાષ્ટ્રના અમરેલી જિલ્લાનું ધારી ગામ. એટલે 1 થી 7 ધોરણ સુધીનો અભ્યાસ એમણે ધારીમાં કર્યો. ત્યાર પછી થોડોક અભ્યાસ રાજુલા તત્વજ્યોતિ સંસ્થામાં કર્યો. જેને કારણે તેમનું સંસ્કૃત સ્તોત્રોનું ગાન પાકું થયું. શ્રી કૃષ્ણ દવેની કવિતામાં લયનું સાતત્ય આને કારણે છે. ભાવનગર જિલ્લા તાલીમ સેવા કેન્દ્રમાં સુથારી કામની તાલીમ લઇને એ ફર્નિચરના નિષ્ણાત મિસ્ત્રી બન્યા. આજે એ ડોરસ્કીનના નિષ્ણાત ડિઝાઇનર છે. વ્યવસાયે બેંકમાં સેવા આપે છે. આ સમય દરમ્યાન એમણે ફરીથી અભ્યાસ પણ ચાલુ કર્યો અને બી.એ. પાસ કર્યું.
પ્રકાશિત સાહિત્ય :
* પ્રહાર
કાવ્યસંગ્રહ, પ્રથમ આવૃત્તિ 1992, દ્વિતીય આવૃત્તિ 1998
* વાંસલડી ડોટ કોમ
કાવ્યસંગ્રહ, પ્રથમ આવૃત્તિ 2005
* ભોંદુભાઇ તોફાની
બાળકિશોર કાવ્યસંવ્રહ, પ્રથમ આવૃત્તિ 2005
‘શંભુપ્રસાદ જોષી’ ના શબ્દોમાં
ફૂટે કવિતા કૃષ્ણને,
જ્ય્મ ફૂલ ફૂટે ડાળને !
