રમેશ પારેખનાં ધોધમાર ગીતોમાંથી પસાર થવાનો આનંદ અનેરો છે.
એમનું પ્રખ્યાત ગીત છે-
‘ગોરમાને પાંચે આંગળીએ પૂજ્યાં ને નાગલાં ઓછાં પડ્યાં રે લોલ!
કમ્મખે દોથો ભરીને કાંઈ ટાંક્યાં ને આભલાં ઓછાં પડ્યાં
રે લોલ!’
આ ઓછું પડવું -એ આ ગીતમાં પણ કવિ કૈંક જુદી રીતે લાવે છે. અંગ્રેજીમાં કહેવતરૂપ વાક્ય છે-
‘the sky is the limit’
કવિ એ જ વાત ગીતરૂપે અભિવ્યક્ત કરે ત્યારે આવું ગણગણવાનું મન થાય છે. -આભ તેને ઓછાં પડે!
હજી કઈંક મેળવવાની તલપ માટે મનોજ ખંડેરિયાનો શેર યાદ આવે છે-
‘તે છતાં તૃપ્તિ સુધી ન પહોંચાયું
આમ એ એક ઘૂંટ છેટી છે’
અનહદના અનુભવ માટે ભાર ‘હોવાનો’ ખંખેરવાનો સંદેશ સૂચક છે. રાજેન્દ્ર શુક્લની ગઝલોમાં ‘હોવા’ – being – વિશેની વાત છે-
‘હોવુંય હવે ઉત્સવ આકંઠ શ્વસી જઈએ’
ને
‘શ્વાસે શ્વાસે સુગંધ જેવું હોવાને ઓગાળી નાંખે’.
-અમર ભટ્ટ

કવિ: રમેશ પારેખ

‘જેને ઊડવું હો વીંઝીને પાંખો
હો આભ તેને ઓછાં પડે
થાય ધખધખતો તડકોય ઝાંખો
હવાઓ એને ક્યાંથી નડે?
નથી આંકેલા નકશા પર ચાલવાની વાત
ના થકાવટના ભયથી સંકેલવાની જાત
ઝીલે તેજ તણાં નોતરાંને આંખો
તો જીવને ના સાંકડ્યું પડે!
નહીં ડાળખી મળે કે નહીં છાંયડો મળે
ઝાડ ભૂલીને ઊડીએ તો જાતરા ફળે
ભાર હોવાનો ખંખેરી નાખો
તો અનહદની ઓસરી જડે!’

સ્વર: હરિશ્ચંદ્ર જોશી
આલ્બમ: સંગત
સ્વરાંકન: શ્રી હરિશ્ચંદ્ર જોશી

.

હરિએ દઈ દીધો હરિવટો…
ક્યાં દેખું એ સુંદર મુખ, ક્યાં સનકારો ગળચટો ?

આઘે આછા હરિરથ ઝળકે તેને તાકું કેવા !
પ્રાણ હોય તો તોડું આ તો હરિપણાંનાં હેવા;
નહીં સૂરતની, નહીં મૂરતની, આંસુની રમઝટો…..

મીરાં કે પ્રભુ અણસમજુનાં ક્યાં છે એવાં ગજાં ?
કરી મને પાંપણથી ચપટી વગાડવાની સજા;
દરિયાએ પોતાના જળને એમ કહ્યું કે ‘ઘટો !’
હરિએ દઈ દીધો હરિવટો…
-રમેશ પારેખ

સ્વર: ઐશ્વર્યા મજમુદાર
આલ્બમ: સંગત
સ્વરાંકન: શ્રી હરિશ્ચંદ્ર જોશી

.

મારા રુદિયામાં આવ્યા હરિ
મારી સુરતામાં કૂણીકૂણી પીંછી ફરી

ઘડી હું ફૂંક ને હું જ બંસરી,
ઘડી ડું જ હરિવર નકરી;
મને ખબર્યું ન પડતી ખરી

પળ પળમાં હરિવરની વાંચી,
હું ચબરખી ઉકેલાઉ સાચી;
હરિ સોંસરવી હું સંચરી …

-રમેશ પારેખ

સ્વર: ઐશ્વર્યા મજમુદાર
સ્વરાંકાન : સુરેશ જોશી
આલ્બમ: સંગત

.

જડી, જડી, હું જડી હરિને માઝમ રાતે જડી,
મંદિર માથે ધજા ચડે એમ હું ય ઢોલિયે ચડી!

ચૂમું મારાં ભાયગને કે ચૂમું હરિને, સૈ!
ખરી પડેલી ડાળ હું પાછી ઝાડે વળગી ગૈ,
કેમ કરી ઓળંગું, પરવત શી અવઢવની ઘડી!

ખાલીખમ કૂવામાં આપોઆપ પ્રગટિયાં અમી,
હરિ જેટલા ગમ્યા એટલી મુને, મૂઈ! હું ગમી!
મુંને આંબવા મુજ સોંસરવી હરિ કાઢતા હડી…

-રમેશ પારેખ

સ્વર: હરિશ્ચંદ્ર જોશી ,ગાર્ગી વોરા
આલ્બમ: સંગત
સ્વરાંકન: શ્રી હરિશ્ચંદ્ર જોશી

.

જળના ભરોસે હોડીબાઇ નીસર્યા
છાંયડા ક્યાંક રે ડહોળા ને ક્યાંક નીતર્યા .

ક્યાંક ઠેસ રે વાગે છે પોચા આભની,
ક્યાંક વાગે પોચો પોચાયેલ પહાડ;
ક્યાંક વાગે રે રેતીનાં તળ છીછરાં.

એનો તાતો રે તાણેલ શઢ તો પાંદડું,
એમાં જળના ભરોસા હીલ્લોળાય; 
એ તો વાયરા તોખારી પીને ફરફર્યા.

હોડીબાઇ જળમાં બંધાણાં કાચા તાંતણે,
જળની જાળવત્તા જાળવતાં જાય;
હોડીબાઇ જળમાં જીવ્યાં ને જળમાં સંચર્યા.

એને જળનો થાકોડો, જળનો આશરો,
એને જળના ઘરેણાં, જળની ટેવ ;
હોડીબાઇ જળનાં જડબાંને સાવ વિસર્યા.
-રમેશ પારેખ 

સ્વર: જ્હાન્વી શ્રીમાંકર
આલ્બમ: સંગત

.

હરજી, જેવી તારી મરજી!
દે સાંધણ કે દે તુટામણ,
દે ચપટી કે દે મહેરામણ ;
તું મનમાની કર, જી !

ના પાણીનું એક ટીપું એ અમ-થી વિંધ્યું જાય,
તે તો હિરકનો ભૂકો કરવાનું કીધું, હાય !
તે મારી આંગળીઓ જળની મૂઠી ભરવા સરજી!

મીરાં કે પ્રભુ, અદીઠ રહીને આમ ન મારો બાણ,
દરશન દ્યો તો મોરપીંછના છાંયે છાંડુ પ્રાણ;
મીરાં કે જો, તારા પગમાં પડી મીરાંની અરજી! 
– રમેશ પારેખ 

આલબમ : સંગત
સ્વર : ગાર્ગી વોરા

.

દોડિયાં રે અમે દોડિયાં
વા’લા નદિયું બનીને અમે દોડિયાં..

બે કાંઠા કરતાલ, અમારાં જળબિંદુ મંજીરાં,
એક લહર એકતારો છે ને એક લહર છે મીરાં;
છોડિયાં રે અમે છોડિયાં
પથ્થરના રહેવાસ અમે છોડિયાં..

મીરાં કે પ્રભુ નામ તમારું એ જ અમારો ઢાળ,
જળ ને કેમ પકડશે બોલો, રાણાજીની જાળ?
ફોડિયા રે અમે ફોડિયા
પરપોટા કર્યા ને અમે ફોડિયા

– રમેશ પારેખ

સ્વર: ઐશ્વર્યા મજમુદાર 
સ્વરાંકન : અમર ભટ્ટ 
સંગીતઃ અમિત ઠક્કર 
આલ્બમ: હરિને સંગે
 

.

સ્વર: હિમાલી વ્યાસ-નાયક
આલ્બમ: સંગત

.

હું મારી મરજીમાં નૈ ‘હરિજી, મુંને એવી મોહાડી ગયા, સૈ 

હું શું વરસું? હું શું રેલું? હું શું ઢોળું, તિયાં ?
મન મારું એક જળનો ખોબો – જગજીવન પી ગિયા 
– સાટામાં મને સતપત ઉજાગરાઓ દૈ.

મીરાં કે પ્રભુ, રમવા આજ્યો ઉતાવળા રથ જોડી
 હું અરધી ચોપાટે પટમાં પડી રહેલ કોડી 
– ખોબામાં તમે ઢાંકો, રમાડો મુંને લૈ.

– રમેશ પારેખ